نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری، حقوق خصوصی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

در مورد مسئولیت مدنی، دو دیدگاه حقوقی وجود داشته که در دیدگاه تعدد، مسئولیت مدنی به دو بخش قراردادی و قهری تقسیم می‌شود، اما در بخش دیگر هر دو نوع مسئولیت مدنی یکسان در نظر گرفته می‌شود. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی با هدف بررسی آثار به‌کارگیری نظریه تعدد در تشریفات رسیدگی به دعوای جبران خسارت، با مطالعه تطبیقی حقوق فرانسه انجام‌شده و قصد پاسخ به این سوال را داشته که تشریفات مذکور در حقوق ایران و فرانسه چه تفاوت هایی دارند. دعاوی مسئولیت مدنی مرتبط با قراردادها، عمدتاً باهدف الزام به اجرای کامل تعهد بوده و برای آن ضمانت‌هایی همچون حبس کالا و تعلیق تعهدات پیش‌بینی‌شده است. اما در دعاوی مسئولیت مدنی قهری، جبران خسارات مادی و معنوی ناشی از عمل زیان‌بار موردبحث است. اگر جبران عینی مال تلف‌شده ممکن باشد؛ در این مورد جز الزام به جبران مال، تعهدی دیگر بر عهده متشاکی نیست. اما درغیراین‌صورت ملزم است که آثار سوء عمل خود را به‌صورت مالی جبران نماید. تشریفات رسیدگی به هر دو نوع مسئولیت مدنی، با توجه به تفاوت در ماهیت آن‌ها، فرق داشته و حقوق فرانسه ضمن اتفاق‌نظر با حقوق کشورمان در مورد وضعیت تفکیک مسئولیت مدنی، در رسیدگی به دعاوی مرتبط با انسجام بهتری عمل کرده است. نتیجه نهایی اینکه نظام حقوقی فرانسه در شناسایی تعدد مسئولیت مدنی، به‌مانند کشورمان بوده و ماهیت مسئولیت مدنی در هر دو نظم حقوقی برابر است. اما تشریفات رسیدگی به هر نوع دعوی اندکی متفاوت می باشد.

کلیدواژه‌ها

بابایی، ایرج (1396)، حقوق مسئولیت مدنی مبتنی‌بر نقد و بررسی آرا و رویه قضایی، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، چاپ اول.
باریکلو، علیرضا (1394)، مسئولیت مدنی، تهران: بنیاد حقوقی میزان، چاپ ششم.
بزرگمهر، امیرعباس (1395)، ترجمه قانون مدنی فرانسه، تهران: انتشارات مهرانی غزال، چاپ اول.
چهرآزاد، سعید (1398). «وانموده های سیاستگذارانۀ پسا دفاع مقدس در حیطه روابط خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 4.
حیاتی، علی‌عباس (1392)، مسئولیت‌های حقوقی، تهران: بنیاد حقوقی میزان، چاپ اول.
حیاتی، علی‌عباس (1393)، «مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره2 (15).
حیاتی، علی‌عباس (1393)، حقوق خانواده، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
خدابخشی، لیلا؛ ازغندی، علیرضا و هرمیداس باوند، داوود (1398). «بررسی مقایسه‌ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع‌گرایی»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 3.
دارا، جلیل و خاکی، محسن (1397). «جایگاه شبکه مسلمانان میانه‌رو در اعمال قدرت نرم آمریکا؛ با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 1.
داراب‌پور، مهراب (1379)، «ارزیابی تطبیقی ایفای عین تعهد»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 30.
دهخدا، علی‌اکبر (1395)، فرهنگ لغت، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ چهارم.
ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2.
رنجبر، رضا (1385)، تعیین خسارت ناشی از نقض قرارداد، تهران: نشر میزان، چاپ سوم.
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29.
سپهری، یدالله؛ عباسی، مصیب و حسینی آهنگری، سید حسن (1398). «پیامدهای تقابل ایران و آمریکا»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29.
شبیری وحدتی، سید حسن (1385)، مبانی مسئولیت مدنی قراردادی، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
طارمی، داوود و محمد علیپور، فریده (1399). «جایگاه ناتو در طراحی استراتژی آمریکا پس از جنگ سرد (با تاکید بر خاورمیانه)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، بهار، سال چهارم، شماره 12.
عمید، حسن (1395)، فرهنگ لغت، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ پنجم.
کاتوزیان، ناصر (1368)، «اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 66، پیاپی 520.
کاتوزیان، ناصر (1374)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ سوم.
کاتوزیان، ناصر (1386)، الزام‌های خارج از قرارداد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم.
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان.
کبیری، ابوالحسن و کاویانی فر، پیمان (1398). «اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 5، شماره 4.
متین‌دفتری، احمد (1394)، آیین دادرسی مدنی، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ پنجم.
محقق داماد، سید مصطفی (1382)، قواعد فقه بخش مدنی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
معین، محمد (1396)، فرهنگ لغت، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ اول.
هاشمی، احمدعلی (1389)، دامنه مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ص)، چاپ اول.
یزدانیان، علی (1395)، قواعد عمومی مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
Bell, J., Boyron, S., & Whittaker, S. (2008), Principles of French law, Oxford university press. ‏
Bermann, G. A., & Picard, E. (Eds.), (2008), Introduction to French law, Kluwer Law International BV. ‏
Borghetti, J. S. (2019), “Civil Liability for Artificial Intelligence: What Should its Basis Be?”, La Revue des Juristes de Sciences Po, (17).‏
Bueno, N., & Bright, C. (2020), “Implementing Human Rights Due Diligence Through Corporate Civil Liability”, International & Comparative Law Quarterly, 69 (4).‏
Rodríguez, M. I. T. (2019), Liability between spouses in modern French Law. ‏
Starck, B. (1973), Foundation of Delictual Liability in Contemporary French Law: An Evaluation and a Proposal, TUL. L. Rev., 48, 1043. ‏
Whittaker, S. (2019), “Unfair terms in commercial contracts and the two laws of competition: French law and English law contrasted”, Oxford Journal of Legal Studies, 39 (2).‏
Yazdanian, A. (2020), “The scheme of the theory of the unilateral act as a source of obligations in Iran with a comparative study of French law”, Law Quarterly, 50 (3).