نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته الهیات، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

2 استادیار، گروه الهیات، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

حقوق همه شهروندان محترم بوده و برای خسارت زنندگان به آن، مسئولیت جبران قرار داده‌اند. منابع فقهی و حقوقی، مسئولیت مدنی را برای افرادی برشمرده که با سه شرط بروز خسارت، رابطه سببیت و تقصیر، موجب اضرار به دیگران شده‌اند. در این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی، درصدد پاسخ به این سوال است که مسئولیت مدنی دولت از بابت تورم منفی در جامعه به چه صورت است. هدف آن است که ادله فقهی مرتبط با مسئولیت مذکور، تشریح گردد. نتیجه اینکه چون بخشی از تورم منفی به‌واسطه کنترل ناموفق تورم مثبت بوده و به تحریم‌ها و جنگ اقتصادی غرب علیه ایران مرتبط است، سیاست مقابله با نظام سلطه در سطح کلان توسط حکومت اسلامی اتخاذشده که به‌موجب قواعد فقهی نفی فی سبیل و احسان، صحیح شمرده‌شده و از این حیث مسئولیتی متوجه دولت و حکومت نمی‌باشد. اما گاه به دلیل اقدامات اجرایی نامناسب، همچون عدم نظارت بر سیاست‌های پولی، وابستگی اقتصاد کشور به درآمد نفتی، فرهنگ غلط اقتصادی و .... رابطه سببیت بین اقدامات دولت با تورم منفی مشاهده‌شده که در برهه‌هایی از زمان موجب خسارت به صنوف سرمایه‌ای گردیده است. تقصیر دولت در انجام برخی از وظایف خود مشهود بوده و به سبب خسارت واردشده به شهروندان، دولت مسئولیت مدنی دارد.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
احمد بن محمد (مقدس اردبیلی)، (980 ه.ق)، زبدة البیان، تهران: المکتبة الجعفریة لاحیاء الاثار الجعفریة، چاپ اول.
اصفهانی، محمدحسین (1374 ه.ق)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، انتشارات سید الشهدا، جلد اول، چاپ دوم.
ایزانلو، محسن؛ فولادگر، فریبا (1392)، «مطالعه تطبیقی ماهیت نفع بیمه‌پذیر در خسارت تورم در حقوق ایران، انگلیس و فرانسه»، پژوهشنامه بیمه، 29 (3)، 221-196.
ایزدی‌فرد، علی‌اکبر؛ حسین‌نژاد، مجتبی (1395)، فقه الکترونیک، تهران: انتشارات الگوی پیشرفت، چاپ اول.
آشتیانی، محمدحسن (1403 ه.ق)، بحر الفوائد فی شرح الفرارئد، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم، جلد اول، چاپ سوم.
بهادرانی، ابراهیم (1390)، تورم و چالش‌های آن، تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی، چاپ اول.
جمالیان، امید (1395)، بررسی فقهی قراردادهای بیمه و تورم‌های مرتبط بدان، تهران: انتشارات مینوفر، چاپ اول.
جهانگیری، سعید و اطهری، سید اسدالله (1397). «بررسی تاثیر موقعیت ژئوپلیتیک ایران بر سیاست خارجی (قبل و بعد از انقلاب اسلامی)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 2، شماره 6.
چهرآزاد، سعید (1398). «وانموده های سیاستگذارانۀ پسا دفاع مقدس در حیطه روابط خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 4.
خدابخشی، لیلا؛ ازغندی، علیرضا و هرمیداس باوند، داوود (1398). «بررسی مقایسه‌ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع‌گرایی»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 3.
دارا، جلیل و خاکی، محسن (1397). «جایگاه شبکه مسلمانان میانه‌رو در اعمال قدرت نرم آمریکا؛ با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 1.
دهخدا، علی‌اکبر (1391)، فرهنگ لغت، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران: چاپ چهارم.
ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2.
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29.
سپهری، یدالله؛ عباسی، مصیب و حسینی آهنگری، سید حسن (1398). «پیامدهای تقابل ایران و آمریکا»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29.
شعبانی، احمد (1390)، پول، بهره و تورم، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ دوم.
شوکانی، محمد بن ‌علی (1356 ه.ق)، ارشاد الفحول الی تحقیق الحق من علم الاصول، بیجا، بی‌نا.
طارمی، داوود و محمد علیپور، فریده (1399). «جایگاه ناتو در طراحی استراتژی آمریکا پس از جنگ سرد (با تاکید بر خاورمیانه)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، بهار، سال چهارم، شماره 12.
طباطبایی، سید محمدحسین (1390 ه.ق)، المیزان، تهران: دار الکتب الاسلامی، چاپ ششم.
عرفانی، توفیق (1390)، قرارداد بیمه در حقوق اسلام و ایران، تهران: سازمان انتشارات کیهان، چاپ اول.
علامه مجلسی، محمدباقر (1110-1037 ه.ق)، بحار الانوار، جلد 90، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
عمید، حسن (1391)، فرهنگ لغت، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.
فخرالمحققین (760 ه.ق)، ایضاح الفوأد فی شرح اشکالات القواعد، تهران: نشر اسماعیلیان، چاپ سوم.
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان.
کبیری، ابوالحسن و کاویانی فر، پیمان (1398). «اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 5، شماره 4.
محقق حلی (1391)، شرایع الاسلام، تهران: انتشارات علمی، چاپ چهارم.
مرعشی، سید محمدحسن (1395)، توضیح المسائل، تهران: انتشارات فراهانی، چاپ دوم.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1392)، تحریر الوسیله، تهران: مؤسسه نشر آثار امام، چاپ دوم.
نیکخو امیری، ناصر (1394)، بررسی فقهی بیمه تورم و ارزش پول ملی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.