نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشگاه گناباد، گناباد، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران

چکیده

زیارت امکان مقدس در ادیان، جایگاه ویژه دارد. زیارت نیز در دین اسلام مورد توجه واقع شده است. زیارت اربعین جزء حقوق اسلامی بشر به حساب می آید. در دو دهه اخیر، زیارت قبر امام حسین و زیارت اربعین با رونق فراوانی مواجه شده است. این پژوهش سعی کرده است با روش توصیفی تحلیلی، به رابطه زیارت اربعین به عنوان یک حق بشری و اسلامی با ایجاد و استمرار صلح و امنیت به بپردازد. یافته‌های این پژوهش عبارتند از این که زیارت اربعین در کنار آثار معنوی و تربیتی، زیارت اربعین باعث ایجاد همدلی و دوستی بین زائران اربعین با ملیت‌های مختلف شده است. زیارت اربعین باعث صیانت از امکان مقدسه عراق شده است. همچنین زیارت اربعین در دل خود باعث ایجاد امنیت شده است. موجب ایجاد و تقویت صلح و دوستی در منطقه شده است. این پژوهش به این نتیجه رسیده است که زیارت اربعین جز حقوق اسلامی بشر در راستای صلح و انسانیت است که دولتها بایستی این حق را محترم بشمارند و بستر اجرای آن را فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها

ابن ابی جمهور، محمد بن علی (1405 ق)، عوالی اللئالی العزیزیة‌، قم: دار سید الشهداء للنشر‌، چاپ اول.
ابن قولویه، جعفر بن محمد (1398 ق)، کامل الزیارات‌، نجف: دار المرتضویة.
اشرافی، داریوش (1393)، «تفسیر جدید از صلح و امنیت بین‌المللی و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت ملی»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 15، شماره 42.
افتخاری، لاله (1396)، «اربعین، همگرایی و صلح جهانی»، دومین همایش علمی بین‌المللی اربعین.
امامی، سید مجید؛ غیاثی، هادی (1396)، «همگرایی تمدنی در طریق زیارت با تأکید بر پیاده‌روی زیارت اربعین»، دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، دوره 4، شماره 2.
ایزدی، فؤاد (1390)، دیپلماسی عمومی امریکا در قبال ایران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
ایمانی خوشخو؛ محمد‌حسین؛ بد، مهدیه (1395)، «گونه‌شناسی زائران کربلا بر‌اساس هدف و انگیزه از سفر مطالعۀ موردی: پیاده‌روی اربعین»، گردشگری و توسعه، دوره 5، شماره 3.
بد، مهدیه (1397)، «ابررویداد اربعین، جلوه‌ای از گردشگری دینی»، هنر و تمدن شرق، سال 7، شماره 23.
بیگ‌زاده، ابراهیم (1388)، «کمیسیون تحکیم صلح: ره‌آوردی جدید در چهارچوب اصلاح ساختاری سازمان ملل متحد»، الهیات و حقوق، شماره 23.
جمشیدی، محمد‌حسین (1396)، «بررسی و تبیین مقوله صلح در نظریه مدینه المسالمه (شهر صلح) فارابی و نظریه صلح پایدار کانت»، جستارهای سیاسی معاصر، دوره 8، شماره 25.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409 ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حسینی، داوود (1397)، «نقش زیارت در تربیت سیاسی زائر»، پژوهشنامه حج و زیارت، سال سوم، شماره 5.
درگاهی، مهدی (1395)، «حکم فقهی پیاده‌روی برای زیارت قبور اولیای الهی و اماکن مقدس»، پژوهشنامه حج و زیارت، دوره 1، شماره 2.
درودیان، محمد‌جواد (1397)، «منظر معنوی رویداد پیاده‌روی اربعین حسینی»، مجله علمی منظر، دوره 10، شماره 45.
زارعی، بهادر (1397)، «اصالت صلح در اندیشۀ سیاسی اسلام و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، دوره 48، شماره 3.
زرگر، افشین (1394)، «ورزش و روابط بین‌الملل: جنبه‌های مفهومی و تئوریک»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال 11، شماره 31.
سبحانی، جعفر (1387)، «آثار سازندۀ زیارت از دیدگاه قرآن و سنت»، میقات حج، دوره 17، شماره 65.
سبکبار، حسنعلی؛ باغیانی، حمید‌رضا؛ نورانی، حمیده (1390)، «نقش گردشگری جنگ در ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهری مناطق جنگیِ استان خوزستان، با استفاده از مدل TOPSIS»، مجله برنامه‌ریزی فضایی، دوره 1، شماره 2.
سودمندی، مجید؛ شریف طرازکوهی، حسین (1391)، «گسترۀ حق آزادی دین و عقیده در اسناد بین‌المللی حقوق بشر»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 16، شماره 4.
شیخ‌الاسلامی، محمد؛ شمس‌آبادی، علی (1396)، «چیستی دیپلماسی زیارت و ظرفیت‌های ایران»، فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره 9، شماره 3.
صمدانیان، محسن؛ عادل‌فر، نازیلا (1394)، «زیارت در ادیان و بررسی فواید و آفات آَن»، سراج منیر، دوره 6، شماره 20.
الطریحی النجفی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، تهران: انتشارات مرتضوی، جلد دوم.
طوسی، محمد بن حسن، (1407)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب إسلامیة، چاپ چهارم‌.
عبدی، ایوب؛ زمانی، سید قاسم (1396)، «حاشیه صلاح‌دید دولت‌ها در آزادی دین در پرتو رویه دیوان اروپایی حقوق بشر»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 19، شماره 55.
عسکری، پوریا؛ خسروی، یلدا (1395)، «ضرورت و بایسته‌های مطالعات صلح از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره 6، شماره 22.
قاسمی، غلام‌علی (1393)، «حمایت از اماکن عبادی در مخاصمات مسلحانه از دیدگاه اسلام و حقوق بین‌الملل»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 1، شماره 2.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، مصحح: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب إسلامیة، چاپ چهارم.
گیویان، عبدالله؛ امین، محسن (1396)، «محبت و هویت در آیینه نمایش جهانی اربعین مطالعه ماهیت، کارکردها و ساختار پیاده‌روی اربعین از منظر ارتباطات آیینی»، دین و ارتباطات، دوره 24، شماره 2.
مبینی‌مقدس، مجید؛ عبد‌سرمدی، نرگس (1392)، «دیپلماسی عمومی نوین و بیداری اسلامی»، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 33.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، محقق/ مصحح: عبد الحسین محمد علی بقال، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
مرادی کلارده، سجاد (1395)، دیپلماسی عمومی و ظرفیت‌های پیاده‌روی اربعین، اندیشکده راهبردی، تبیین.
مشکینی، میرزا علی (1419ق)، مصطلحات الفقه‌، قم: نشر الهادی.
معینی‌پور، مسعود (1396)، «ابعاد تحقق امنیت پایدار در پرتو مناسک دینی با تأکید بر راهپیمایی اربعین»، سومین همایش زیارت اربعین، دانشگاه امام صادق(ع).
موسوی مقدم، سید محمد (1396)، «واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت»، پژوهش‌های فقهی، دوره 13، شماره 1.
موسوی‌خورشیدی، سید‌ محمد‌جواد (1394)، «نقش دیپلماسی عمومی نوین در تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، سال 2، شماره 6.
النجفی الجواهری، محمد‌حسن (1362)، جواهر الکلام، مترجم: محمود قوچانی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، جلد 35.
واعظ، نفیسه (1394)، «بررسی تأثیر سفرهای زیارتی بر سیاست منطقه‌ای و روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با عراق نوین»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی شیعه‌شناسی، دوره 13، شماره 50.
ورعی، سید جواد (1389)، «اصالت صلح در روابط بین‌الملل»، حکومت اسلامی، سال 15، شماره 1.
هادیان، ناصر؛ سعیدی، ‌روح‌الأمین (1392)، «از دیپلماسی عمومی سنتی تا دیپلماسی عمومی نوین: رویکردی هابرماسی»، فصلنامه راهبرد، سال 22، شماره 68.
هاشمی، سید محمد‌علی (1394)، «مکان‌های مقدس در آموزه‌های اسلامی و حقوق بین‌الملل»، میقات حج، دوره 24، شماره 93.
Nikjoo, Adel; Razavizadeh, Neda; Di Giovine, Michael A. (2020), “What draws Shia Muslims to an insecure pilgrimage? The Iranian journey to Arbaeen, Iraq during the presence of ISIS”, Journal of Tourism and Cultural Change, Vol. 18.
Pishgahifard Z. Jahanian M. (2011), “Tourism Security and Legality in the Persian Gulf: Viewpoint of I. R.Iran”, Journal of the Persian Gulf, Journal of the Persian Gulf, 2, (4).