مطالعات حقوق بشر اسلامی - مقالات آماده انتشار

حقوق اسرای جنگی در پرتو حقوق بشر دوستانه

علی محبی

دوره 9، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 1-20

چکیده

یکی از اثار جنگ و مخاصمات مسلحانه، گرفتار شدن عده ای از رزمندگان نیروهای درگیر، در دست طرف مقابل است که عنوان اسیر جنگی بخود می گیرد. اسرای جنگی که مغلوب یکی از طرفین مخاصمه مسلحانه می شوند، قرار است مدتی ... بیشتر

تسامح قانون جدید مستأجر- موجر در شرایط کرونایی و مقارنه آن با اصول حقوق انسانی

نرگس آریان نژاد؛ علیرضا عسگری؛ سید حسن عابدیان

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-22

چکیده

با بحران اقتصادی کشور در آغاز سال 1399 به‌واسطه شیوع کرونا و تحریم‌های غرب علیه ایران، ستاد ملی مقابله با کرونا باهدف کمک به مستأجران، قانونی را مصوب نمود که موجران را ملزم به تمدید قراردادهای اجاره نمود ... بیشتر

دامنه مفهومی حق زنان بر اشتغال در مشارکت سیاسی-اجتماعی: خوانش بینش حضرت امام خمینی(ره)

محمد ستایش پور؛ زهرا مهدوی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 7-26

چکیده

مشارکت سیاسی-اجتماعی زنان امری است که برخی دیدگاه‌های غربی نظیر نگرش فمینیستی، صرف آن را رسالت زن و غایت آمال خود پنداشته‌اند و در این میان، برخی حکومت‌ها نظیر ایالات متحد آمریکا از این امر، پوششی درست ... بیشتر مشارکت سیاسی-اجتماعی زنان امری است که برخی دیدگاه‌های غربی نظیر نگرش فمینیستی، صرف آن را رسالت زن و غایت آمال خود پنداشته‌اند و در این میان، برخی حکومت‌ها نظیر ایالات متحد آمریکا از این امر، پوششی درست کرده‌اند تا خود را مدافع حقوق بشر و به طور خاص، حقوق زنان جلوه دهند و این گونه تظاهر کنند که نگاه اسلامی در تعارض با این حق بشری است. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به تدقیق در بینش حضرت امام خمینی (ره)، راجع به حق زنان بر اشتغال در مشارکت سیاسی-اجتماعی پرداخته است. مقاله حاضر به این نتیجه دست یافته است، حضرت امام خمینی (ره)، با اشرافی که بر آموزه‌های اسلامی داشتند نگاهی دقیق از دامنه مفهومی حق زنان بر اشتغال در مشارکت سیاسی-اجتماعی داده‌اند و آن، این که اگرچه آن را منع نداشته و حتی بعضاً مقتضی قلمداد کرده‌اند لیکن، رسالت و غایت آمال نوع زن را در امور والاتری، از جمله و به ویژه ایفاء نقش فعالانه در تربیت جامعه اسلامی، دانسته‌اند. در اندیشه حضرت امام خمینی (ره)، زن می‌تواند صاحب شغل باشد اما این نباید موجب به فراموشی سپردن، انکار یا کم‌اهمیت‌پنداری وظایف اصلی زن شود . از این رو در بینش بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران، اسلام حضور و فعالیت زن را پایه اساسی فضای خانواده و محیط داخلی خانه می‌داند و ضمن آن که بر این امر تأکید و پافشاری دارد و نقش و حضور او را در جامعه بی‌فروغ نمی‌شمارد، بر نقش روح بخش نخست اصرار می‌ورزد.

جرایم بدون بزه‌دیده در ایده بی‌طرفی

مهرنوش ابوذری؛ شاهرخ صحرائی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 7-27

چکیده

توسعه مصادیق و قلمرو جرایم بدون بزهدیده در سیاست جنایی کشورها از آنجا که می‌تواند به مبانی فکری و نگرش هر جامعه در ایده بی‌طرفی یا کمال‌گرایی مرتبط باشد، از مباحث قابل توجه در تحلیل عملکرد رفتاری دولت‌ها ... بیشتر

رهیافتی بر رابطه حاکمیت دولت و حقوق شهروندی‌ ؛ با تأکید بر نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

یاسر قهرمانی افشار؛ خیرالله پروین؛ محمد محمدزاده اصل

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 7-32

چکیده

انگارهٴ حاکمیت دلالت بر قدرت برتر مشروعِ فرماندهی دارد که امکان وضع قوانین و تضمین اجرای آن را برای دولت‌ها فراهم می-سازد. استواری، صلابت و کاربست حقوق شهروندی از مهم‌ترین شناسه‌هایی است که راهبرد ... بیشتر

شهادت دکتر محسن فخری زاده از منظر نظام بین المللی حقوق بشر: حق حیات

محمد ستایش پور؛ رضوانه السادات هاشمی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 7-23

چکیده

هدف گذاری و مبادرت به ترور افراد از جمله اقداماتی است که حق حیات را از اشخاص سلب می کند ودرسالهای اخیرموجب انتقادات زیادی درجامعه بین المللی شده است،این اقدام مغایرباتعهداحترام وتضمین حقوق بنیادین بشرازجمله ... بیشتر هدف گذاری و مبادرت به ترور افراد از جمله اقداماتی است که حق حیات را از اشخاص سلب می کند ودرسالهای اخیرموجب انتقادات زیادی درجامعه بین المللی شده است،این اقدام مغایرباتعهداحترام وتضمین حقوق بنیادین بشرازجمله حق حیات انسانها دانسته شده است.حق حیات و ممنوع بودن سلب آن در اسلام و اسناد بین المللی حقوق بشر پذیرفته شده است.گرچه به دلیل وجودمبانی نظری متفاوت، تفاسیر مختلفی در این باره دیده می شود.بی‌تردید اینگونه اقدامات جنایتکارانه درترور یک مقام رسمی و دولتی جمهوری اسلامی ایران،مصداق کامل وبارز تروریسم دولتی، تروریسم سازمان یافته ونقض آشکارحقوق بشر وحقوق بین الملل،مخالف منشور ملل متحدودیگراسناداصول وقواعدپذیرفته شده بین المللی است.بهانه ترورشهید فخری زاده قتل هدفمند می باشد که نظریه قتل هدفمند، با مبانی حقوق بشر و بشردوستانه، مطابقت چندانی ندارد، زیرا احترام و تضمین حق حیات که در ماده 3 اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده 6 میثاق حقوق مدنی و سیاسی مطرح گشته، یک قاعده آمره بین المللی بوده که نه تنها دولت های سرزمینی، بلکه کلیه دولت ها ملزم به متابعت از آن هستندکه در ترور دکتر فخری زاده این قوانین بین المللی نقض گردیده است. ازآنجاکه اصل ترور شهید محسن فخری زاده، به عنوان یک چهره نظامی و هسته ای به یکی از مباحث مهم حقوقی، بین‌المللی قابل‌توجه در جهان و منطقه تبدیل‌شده است. براین اساس مقاله پیش رو به دنبال بررسی این موضوع است که ترور هدفمند از منظر حقوق بشر بین الملل به ویژه قاعده حق حیات و امنیت فردی چگونه است؟ مقاله پیش رو، به این موضوع پرداخته است.

حقوق اسیران جنگی در رویکرد پیامبر اکرم(ص)؛ از نظر تا عمل با تاکید بر موازین حقوق بشردوستانه در اسلام

محمد زرشگی

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 7-29

چکیده

دین اسلام به عنوان دین صلح و مودت نه تنها نسبت به موضوعات مرتبط با جنگ، اهداف، مبانی و اصول آن سکوت نکرده است، بلکه با یک سبقه تاریخی چهارده قرنی که از عملکرد پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) می‌توان بدان ... بیشتر دین اسلام به عنوان دین صلح و مودت نه تنها نسبت به موضوعات مرتبط با جنگ، اهداف، مبانی و اصول آن سکوت نکرده است، بلکه با یک سبقه تاریخی چهارده قرنی که از عملکرد پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) می‌توان بدان دست یافت و با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی خاص آن دوران توانسته است در این عرصه پیشرو بوده و در پرتو الزام به ضمانت اجرای موثر جهت تضمین حقوق اسیران جنگی در مقام عمل(نه صرفاً تئوری و نظر) گام بردارد.در تاریخ اسلام رویدادهای بسیاری وجود دارد که مبین نحوه رفتار انسان دوستانه پیامبر اکرم(ص) در مقابل رزمندگان دشمن است که به اسارت درآمده‌اند.سوال اصلی تحقیق حاضر این است که در جنگهای دوران پیامبر اکرم(ص) حقوق اسیران جنگی واجد چه وضعیتی بوده است؟در پاسخ می‌توان چنین نگاشت که آموزه‌های دینی اسلام در زمینه رعایت حقوق اسیران جنگی در تئوری و رویکرد پیامبر اکرم(ص) به خوبی تبلور یافته و پایه‌های فکری حقوق بشردوستانه اسلام در نظر و عمل متعالی‌ و کارآمد است و مصادیقی چون:رفتار انسانی با اسرا، آزادی انجام فرائض دینی، آزادی انجام کار(نه الزام آن)، حق بر خوراک، پوشاک، بهداشت و اسکان مناسب که واجد پشتوانه ایمانی و اعتقادی می-باشد و در آن انگیزه‌های الهی و اخروی نهفته است به وضوح موید وضعیت حاکم بر اسرای جنگی در آن دوران است.در پژوهش حاضر با توجه به محتوای آن از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.

تحلیلی بر حفاظت از محیط زیست از منظر حقوق بشر

مهدی زکوی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 7-29

چکیده

حقوق بین‌الملل محیط زیست و حقوق بشر شروعی جداگانه داشتند ولی واقعیت حاکی از آن است که این‌ دو مقوله قواعدی درهم‌تنیده و بهم پیوسته دارند و تلاش و هدف غایی این دو آن است تا شرایط بهتری برای حیات بشری فراهم ... بیشتر حقوق بین‌الملل محیط زیست و حقوق بشر شروعی جداگانه داشتند ولی واقعیت حاکی از آن است که این‌ دو مقوله قواعدی درهم‌تنیده و بهم پیوسته دارند و تلاش و هدف غایی این دو آن است تا شرایط بهتری برای حیات بشری فراهم نمایند. ارتباط تنگاتنگی که بین حقوق بین‌الملل محیط زیست و حقوق بشر ایجاد شده از طرفی حفاظت از محیط زیست را به‌عنوان بنیادی‌ترین اصل برای برخورداری از زندگی و کرامت انسانی می‌داند و از سوی دیگر این امر را میسر کرده که در قبال چالش‌های جهانی در ابعاد منطقه‌ای و جهانی از خود و حقوق بشر حفاظت کند مقاله حاضر با هدف بررسی تحلیلی بر حفاظت از محیط زیست از منظر حقوق بشر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شد. نتایج نشان داد که حقوق بین‌المل محیط زیست با تضمین‌های اساسی مندرج در میثاق حقوق مدنی و سیاسی همچون حق زندگی و حق بهداشت، ارتباط تنگاتنگی دارد. از سوی دیگر برخورداری از استانداردهای مناسب جهت سلامتی، بر همبستگی شدید بین حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با حقوق محیط زیست، تاکید می‌ورزد. علاوه‌براین، نقطه تلاقی بین حقوق بین‌الملل بشر و حقوق بین‌الملل محیط زیست، حق پر محیط زیست سالم می‌باشد. حقی که بلاشک امروزه همچون حق توسعه از مهم‌ترین مصادیق حقوق همبستگی به‌شمار می‌آید.

بررسی فقهی و حقوقی ورود دولت به حریم خصوصی

دوره 6، شماره 2 ، آذر 1396، ، صفحه 9-31

چکیده

بیشتر

بررسی تطبیقی تبعیض مثبت در زمینه استخدام معلولان در حقوق ایران، آمریکا و هند

خیرالله پروین؛ محمدشعیب عارفی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401

چکیده

وجود میلیون ها انسان معلول در جهان امروز، مسأله چالش برانگیز حقوق معلولان به عنوان موضوعی فراملی مطرح شده است. در هر منطقه جهان، افراد معلول اغلب به حاشیه رانده شده‌اند و از بسیاری از تجارب اساسی زندگی ... بیشتر

ماهیت حقوق بشری آزادی بیان در بستر اینترنت و تکالیف دولت ها در این خصوص

رضا ایازی؛ حسین شریفی طراز کوهی؛ بتول پاکزاد؛ بهزاد ساعدی بناب

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 25-62

چکیده

در چند دهه اخیر، اینترنت به زندگی روزمره بشریت وارد شده و استفاده از آن، روزبه‌روز گسترش یافت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی ماهیت و آثار «دسترسی آزاد به اینترنت» انجام‌شده است. چنین ... بیشتر در چند دهه اخیر، اینترنت به زندگی روزمره بشریت وارد شده و استفاده از آن، روزبه‌روز گسترش یافت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی ماهیت و آثار «دسترسی آزاد به اینترنت» انجام‌شده است. چنین نتیجه شد که اینترنت در نگاه اول یک ابزار بوده و بنا به استدلالات مشابه، استفاده از آن دارای همان ماهیت و اثر حقوقی بوده که برای اصل فعل تعیین‌شده است. بر این اساس، هر آنچه در قانون برای آن مجازات تعیین‌شده در حالت استفاده ابزاری از اینترنت نیز دارای همان ماهیت مجرمانه است. به‌موجب اسناد حقوق بین‌الملل، احترام به حریم خصوصی افراد توصیه شده و نحوه اجرای این اصل به قوانین داخلی کشورها سپرده‌شده که این مسئله نیز یکی از چارچوب‌های حاکم بر اینترنت محسوب می‌گردد. دولت‌ها در تهیه حداقل امکانات دسترسی به اینترنت در چارچوب مصالح ملی، مسئولیت داشته و جز در شرایط خاص، حق قطع این ارتباط را ندارند. در جهت تضمین حقوق برابر همه انسان‌ها، دولت‌ها ملزم به تهیه امکانات اینترنتی خاص برای معلولان و افراد کم‌توان بوده تا قادر به انجام اموراتی باشند که به‌واسطه کم‌توانی، از انجام آن محروم‌اند. درنهایت اینکه امنیت ملی مهم‌ترین دغدغه حکومت‌ها در وضع چارچوب استفاده از اینترنت می‌باشد.

بازشناسی انتقادی آرا دین اندیشان متجدد در جمهوری اسلامی ایران نسبت به مقوله حقوق بشر

علی دارابی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 25-49

چکیده

حقوق بشر یا حقوق بنیادین انسان‌ها از جمله مقوله‌هایی جدیدی است، که با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توجه و استقبال ملت‌ها، فرهنگ‌ها و مذهب‌های گوناگون قرار گرفته است. در ایران نیز با نگاه اسلام ... بیشتر حقوق بشر یا حقوق بنیادین انسان‌ها از جمله مقوله‌هایی جدیدی است، که با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توجه و استقبال ملت‌ها، فرهنگ‌ها و مذهب‌های گوناگون قرار گرفته است. در ایران نیز با نگاه اسلام شیعی، دیدگاه‌های گوناگونی نسبت به آن شکل گرفته که در این میان، دیدگاه دین اندیشان متجدد یا تجددگرا همچون مهدی بازرگان، عبدالکریم سروش و مجتهد شبستری به علت خاص‌بودن، قابلیت نقد و بررسی دارد. در این راستا نوشتار حاضر با بهره گیری از رویکرد تحلیل انتقادی در صدد پاسخگویی به دو سؤال ذیل است: اول آنکه چه ارتباطی میان روشنفکران حوزه جریان دین اندیشی متجدد و ایده‌ حقوق بشر وجود دارد؟ به عبارتی حقوق بشر چه اهمیت و جایگاهی برای این دسته از روشنفکران دینی دارد؟ و دیگر اینکه روشنفکران حوزه جریان دین اندیشی متجدد دینی، چه تعبیری از مفاهیم حقوق بشری دارند و چطور از آن ها در جمهوری اسلامی ایران استفاده می‌کنند؟ نتایج و یافته بیانگر آنست که روشنفکران دین اندیش متجدد بواسطه نگاه تجددگرایانه ای که به حقوق بشر دارند، بدون پرداختن به تمام زوایایِ «نسبت اسلام و حقوق بشر» یا «تعیین تکلیف حقوق بشر از دیدگاه اسلام»، با نقد حقوق بشر اسلامی و تفاسیری انحراف آمیز از آن بر این عقیده اند که مسلمانان باید حقوق بشر نوع غربی را بپذیرند؛ چراکه از نظر آن ها واقعی‌تر، کاربردی‌تر بوده و برخوردار از گستره جهانی است. آنان هم‌صدا با حامیان حقوق بشر غربی مدعی فرادینی‌بودن حقوق بشرند و مبنای حقوق بشررا انسان و باورهای انسان‌محورانه می‌دانند نه دین.

نسبت کرامت ذاتی به حقوق انسانی در قرآن کریم

ولی الله حیدرنژاد

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 27-54

چکیده

کرامت ذاتی، مبنای حقوق بشر محسوب می‌گردد. افراد انسانی بماهو انسان، حقوق بشر را دارا هستند و در دوران پسااجتماع و روی-کارآمدن حکومت‌ها، مدعی حق‌های بشری خود می‌باشند. آنگاه که حقوق بشر در جامعه‌ای ... بیشتر کرامت ذاتی، مبنای حقوق بشر محسوب می‌گردد. افراد انسانی بماهو انسان، حقوق بشر را دارا هستند و در دوران پسااجتماع و روی-کارآمدن حکومت‌ها، مدعی حق‌های بشری خود می‌باشند. آنگاه که حقوق بشر در جامعه‌ای خاص می‌خواهد عملیاتی شود، دولت دمکراتیک در جهت اعمال مقتضیات صحیح اخلاقی و تامین نظم عمومی و رفاه همگانی، ناچار دست به تقییدات و تحدید حق‌های افراد می‌زند. در این علقه سیاسی-حقوقی شهروندی، هر گونه تضییق و توسعه در مصادیق حقوق بشر منجر به تولید و وضع حقوق شهروندی می‌گردد. با نگاهی به ادبیات قرآنی نیز در نزاع کلامی حق و تکلیف آدمی، کرامت انسانی‌ یک بستر اولیه و پایه نخستین هر نوع حق و تکلیف است. از حقوق انسان در قرآن به نیکی یاد شده است اما بستر و بنیان این حقوق اصل دیگری به نام کرامت‌ داتی انسانی است. قرآن کریم همه انسان‌ها را صرف ‌نظر از دین و نژاد و رنگ و زبان و جنس و ملیت صاحب نوعی کرامت ذاتی می‌داند. با در نظرگرفتن این مفروض، مقاله حاضر مدعی است که نسبت مستقیمی بین کرامت ذاتی و حقوق انسانی در قرآن کریم وجود دارد. در این راستا نشان داده خواهد شد که در آیات شریفه نیز همانند نظام بین‌الملل حقوق بشر، مبنای حقوق انسانی همانا کرامت ذاتی هست و حقوق و مکارم انسانی به عنوان حقیقت پیشینی نسبت به دین، از اصول پذیرفته شده دین اسلام می‌باشد.

تحلیل قضایی از تشریفات شکلی توبه در مراحل دادرسی کیفری (باتکیه بر قانون مجازات اسلامی 1392 و قانون آیین دادرسی کیفری 1392)

مهدی امیری

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 29-54

چکیده

توبه به عنوان یکی از سازوکارهای بسیار مهمی که اثر بسیار قابل توجهی بر عدم تعقیب جرم و عدم شمول حکم یا اجرای حکم کیفری، در قوانین آیین دادرسی کیفری 1392 و مجازات اسلامی1392 به رسمیت شناخته شده است.پیش بینی ... بیشتر توبه به عنوان یکی از سازوکارهای بسیار مهمی که اثر بسیار قابل توجهی بر عدم تعقیب جرم و عدم شمول حکم یا اجرای حکم کیفری، در قوانین آیین دادرسی کیفری 1392 و مجازات اسلامی1392 به رسمیت شناخته شده است.پیش بینی این نهاد بسیار مهم، در راستای تأمین اهداف اصلاح بزهکاران و همچنین کیفرزدایی از متهمانی که ندامت شان به اثبات رسیده است کارکردهای قابل توجهی می تواند داشته باشد.با این وجود، تشریفات شکلی این نهاد در مراحل مختلف قضایی، از تعقیب گرفته تادادرسی و اجرای احکام اختلاف نظرهای عملی قابل توجهی را رقم زده است.بنابر یافته های این پژوهش ،قانونگذار باتفکیک نقش توبه در جرایم مختلف در مواد 114 و 115 قانون مذکور تاثیر توبه در سقوط مجازات های حدی و تعزیری را مورد پذیرش قرار داده اما نحوه و کیفیت احراز ندامت و پشیمانی در توبه و اینکه کدامیک از مراجع قضایی اعم از دادسرا یا دادگاه صلاحیت رسیدگی به توبه را دارند به صورت دقیق و شفاف مشخص نشده است در عین حال نمی توان نوع نگرش حاکم بر هر یک از مراحل، ولو با پذیرش اختلاف در تشریفات، از همدیگر متفاوت دانست. زیرا به نظر می رسد که از اقتضائات این نهاد دور باشد و رویکرد قانونگذار ولو به نحو کلی، اما پذیرش این تشتت عملی نباشداز این رو مقاله حاضر در مقام ترسیم ابعاد توسل به این نهاد در مراحل مختلف قضایی در مقام یکسان سازی و حل اختلاف نظری های قابل طرح و همسو نمودن رویکرد قضایی با خواست های مبنایی فقهی قانونگذار برمی آید.

اثر الزامات اصول تغییرناپذیر قانون اساسی درحفظ حقوق و آزادی های بنیادین

محمدرضا پناهی شهری؛ اصغر عربیان

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 31-47

چکیده

قانون اساسی اساسنامه حقوقی هر کشوری است و مبنای تنظیم و کنترل روابط بین سازمان های دولتی، روابط دولت با مردم و مردم با یکدیگر در چارچوب فرهنگ سیاسی مبتنی بر قرارداد و رضایت درونی است. در مورد هر قانونی ... بیشتر

تأثیر تحریم ها بر نقض تعهدات حقوق بشری دولت هادر دوران بیماری های همه گیر جهانی

محمد مظهری؛ نسیم سلیمانی نژاد

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 31-48

چکیده

حقوق بشر از ابتدایی ترین و اساسی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی و به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود. در مقابل، تحریم ها به مثابه اهرم های فشـار بر دولت ها که عمدتا با مقاصد مختلف سیاسی صورت می ... بیشتر حقوق بشر از ابتدایی ترین و اساسی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی و به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود. در مقابل، تحریم ها به مثابه اهرم های فشـار بر دولت ها که عمدتا با مقاصد مختلف سیاسی صورت می گیرد، به نحو مستقیم و غیر مستقیم تأثیرات سوء بسیاری بر حقوق شهروندان دولت های مورد تحریم بر جای گذاشته و ابعاد مختلف حقوق بشر را تحت شعاع قرار می دهد. تردیدهایی که همواره نسبت به قانونی بودن تحریم ها وجود داشته در شرایط بیماری همه گیری که مقابله مؤثر با آن مستلزم تقویت امکانات بهداشتی و درمانی در همه کشورهاست، افزایش می یابد. لذا سوال اصلی این پژوهش این است که با لحاظ اسناد بین المللی در زمینه حقوق بشر و حقوق سلامت، آیا می توان اعمال تحریم ها در دوران همه گیری جهانی را امری مشروع تلقی کرد؟ بنابراین هدف تحقیق حاضر این است که با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی تعهدات حقوق بشری دولت ها در مقابله با بیماری های همه گیری، به تبیین مشروعیت تحریم ها از جهت نقض این دسته از تعهدات دولت ها بپردازد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اعمال تحریم به جهت نقض تعهد دولت ها به همکاری بین المللی، احترام به حقوق بشر و حقوق بین الملل سلامت، فاقد مشروعیت بوده و شورای امنیت یا دولت های اعمال کننده تحریم در برابر نقض تعهدات خود مسئول خواهند بود.

تحلیل جرم انگاری ارتداد در مواجهه حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر بین المللی: دیالکتیک حقوق بشر و حقوق شهروندی

دوره 6، شماره 2 ، آذر 1396، ، صفحه 32-62

چکیده

بیشتر

جستاری در نسبت حقوق و رواداری با اقلیت ها در اسناد بین المللی و قانون اساسی ج.ا. ایران

صادق علیخانی؛ رضا اسلامی؛ صابر نیاورانی

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 33-61

چکیده

حقوق اقلیت ها به عنوان یکی از جلوه های بارز حقوق بشر همواره مورد توجه نظام های ملی و بین المللی بوده است. در این پژوهش با استفاده از مفهوم رواداری مفاد اسناد بین المللی و قانون اساسی ج.ا. ایران در حمایت ... بیشتر حقوق اقلیت ها به عنوان یکی از جلوه های بارز حقوق بشر همواره مورد توجه نظام های ملی و بین المللی بوده است. در این پژوهش با استفاده از مفهوم رواداری مفاد اسناد بین المللی و قانون اساسی ج.ا. ایران در حمایت از حقوق اقلیت ها مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفته اند. سوال محوری این پژوهش آن است که آیا رویکرد اسناد بین المللی و قانون اساسی ج.ا. ایران به حقوق اقلیت‌ها روادارانه بوده است؟ تحلیل محتوای اسناد حقوق بین الملل نشان می‌دهد مختصات رواداری شامل احترام به شخصیت و حقوق فردی، شناسایی حقوق اقلیت‌ها از سوی دولت‌ها، احترام به تکثرگرایی و تفاوت‌های انسانی، تحکیم اصول حقوق بشر، مقابله با تبعیض و نژادپرستی، آموزش عمومی فرهنگ صلح و مدارا، بستر مناسبی برای حمایت از حقوق اقلیت ها فراهم نموده است.تحلیل محتوای قانون اساسی ج.ا. ایران نیز حاکی است ابعاد حقوق اقلیتها شامل حقوق سیاسی، فرهنگی و اجتماعی؛ اقتصادی و مدنی با رعایت اصول رواداری مد نظر بوده و اصول 12، 13،15، 19، 26 و 64 پشتوانه اصلی آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد. با وجود این برای کاربست کامل اصول رواداری، با توجه به مبانی فقهی قانون اساسی لازم است مفهوم حقوق بشر در مباحث علم فقه به صورت جدی راه یابد و بر اساس مفهوم مصلحت سنجی، عنصر زمان و مکان و اجتهاد در اهداف، با رویکرد عمل‌گرایانه از چارچوب تحمل اقلیت‌ها به سوی پذیرش و احترام به اقلیت‌ها، شناسایی همه جانبه و ضمانت اجرای حقوق اقلیت‌ها سوق پیدا کند.

بررسی فرآیند سیاستگذاری حقوق بشری ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه

سعید چهرآزاد

دوره 9، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 35-50

چکیده

خاورمیانه کانون منازعه و بحران در جهان کنونی است. این منطقه در سال‌های پایانی قرن بیستم و سال‌های ابتدای قرن حاضر صحنه‌ی شدیدترین درگیری‌ها بوده است. جنگ ایران و عراق که عنوان طولانی‌ترین نبرد کلاسیک ... بیشتر خاورمیانه کانون منازعه و بحران در جهان کنونی است. این منطقه در سال‌های پایانی قرن بیستم و سال‌های ابتدای قرن حاضر صحنه‌ی شدیدترین درگیری‌ها بوده است. جنگ ایران و عراق که عنوان طولانی‌ترین نبرد کلاسیک را یافته، جنگ خلیج فارس، اشغال کویت توسط عراق، چالش قدرت‌های منطقه‌ای در خلیج فارس، ورود نظامی آمریکا به عراق و سقوط رژیم بعث عراق، جنگ داخلی یمن، درگیری اسرائیل و لبنان، بحران هسته‌ای ایران و... از جمله اصلی‌ترین رویدادهای بحرانی و بحران‌زا در سال‌های اخیر در خاورمیانه هستند. با توجه به ساخت و بافت منطقه چنین منازعاتی به طور پیوسته اتفاق خواهد افتاد و با روند کنونی افق خاورمیانه همواره نمایانگر بحران و منازعه و ناامنی خواهد بود. دلیل الزام امنیت اسرائیل و تضمین جریان انرژی این منطقه همواره مورد توجه دولتمردان آمریکا بوده است. جورج دبلیو بوش در فاصله‌ی سال‌های 2001 تا 2009 رئیس‌جمهوری آمریکا بود. حمله به افغانستان، اشغال یکجانبه‌ی عراق و اعمال تحریم نسبت به کشورهای مستقل از آمریکا در خاورمیانه پس از یازدهم سپتامبر 2001 از جمله اعمال یکجانبه‌ی بوش در قبال خاورمیانه است. وی برای اجرای استراتژی امنیت ملی آمریکا طیف وسیعی از ابزار از حمله‌ی سخت‌افزاری نظامی تا توسل به حقوق بشر و لزوم اعطای آزادی‌های سیاسی را به کار گرفته است. بنابراین و با توجه به استفاده‌ی مستمر هیئت حاکمه‌ی آمریکا از مبانی حقوق بشر در تعامل خویش با جهان اسلام؛ پرسش اصلی این نوشتار این است که: استراتژی زمان اوباما در موضوع حقوق بشرِ کشورهای اسلامی با استراتژی بوش چه تفاوتی داشته است؟

حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت

سید محمدرضا میرصانع؛ سیدباقر میرعباسی؛ مریم مرادی؛ طه موسوی میرکلایی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401

چکیده

هدف مقاله حاضر بررسی حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت می‌باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد. در پاسخ به سؤال اصلی که جایگاه حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت چیست؟ ... بیشتر

ماهیت تعهدات دولت ها در قبال حق توسعه اقتصادی با تاکید بر تحریم های هسته ای علیه جمهوری اسلامی ایران

حسین فروغی نیا؛ رشید عنایت تبار؛ اشرف خدادادی

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 49-74

چکیده

حق توسعه اقتصادی بر مبنای اصل تبادل و همکاری میان کشورها بنا نهاده شده است و در قالب اسناد بین المللی دولت های جهان متعهد شده اند در حل مسائل مربوط به امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یا به طور کلی توسعه، ... بیشتر

سیاستگذاری فرهنگ حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی ایران

وحید آرایی؛ علی باصری

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 49-63

چکیده

هر جامعه ای با شناسایی نیازها و تدوین برنامه های اجرایی مناسب و درست در سطح کلان می تواند به جوامع باثبات، پایدار و مترقی در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تبدیل شود. ارتقای فرهنگ حقوق شهروندی ... بیشتر

بررسی جایگاه هواپیمای بدون سرنشین (پهپادها) در صیانت از حقوق بشر

محمد یوسفی جویباری؛ محمد قربانی گلشن‌آباد؛ سیدمحسن سجادی

دوره 9، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 51-72

چکیده

از آغاز به کارگیری پهپاد‌ها در ماموریت‌های شناسایی و نظارتی‌، تا استفاده از آن‌ها به عنوان وسایل حمل موشک در عملیات‌های نظامی؛ دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به استفاده و به کارگیری آن‌ها وجود داشته است ... بیشتر

مقابله با جاسوسی سایبری؛ رویکردی آینده پژوهانه در پیشگیری از جرایم تروریستی با نگاهی به اسناد حقوق بشری

نجات امیری؛ پیمان نمامیان

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 51-73

چکیده

جاسوسی سایبری یکی از جرایمی است که از طریق فناوری های اطلاعاتی و با دستکاری و بهره برداری غیرقانونی و هدفمند اطلاعات به ویژه سرقت و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حیاتی صورت می‌گیرد که عمدتا برای انجام جرایم ... بیشتر جاسوسی سایبری یکی از جرایمی است که از طریق فناوری های اطلاعاتی و با دستکاری و بهره برداری غیرقانونی و هدفمند اطلاعات به ویژه سرقت و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حیاتی صورت می‌گیرد که عمدتا برای انجام جرایم تروریستی در آینده جمع‌آوری می‌گردد، دسترسی غیر مجاز و غیر قانونی به داده ها که با هدف جاسوسی سایبری و در آینده به دلیل تحولات پرشتاب محیطی و فناورانه برای وقوع جرایم تروریستی صورت می گیرد، مورد توجه دستگاه های عدالت کیفری و اسناد حقوق بشری قرار گرفته است، از آنجاییکه تحولات فناورانه به ویژه در حوزه های امنیتی – انتظامی و جرم شناختی پرداختن به آینده را اجتناب ناپذیر می سازد و تحولات فزآینده عصر حاضر، ناشی از دگرگونی های شگفت در حوزه فناوری و روند پر شتاب جهانی شدن ضرورت توجه به آینده و مدیریت تحولات فناورانه در حوزه های مطروحه را با کاربست مفاهیم آینده پژوهی امکان‌پذیر می‌سازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که دسترسی غیر مجاز به اطلاعات در فضای سایبری که زمینه ساز وقوع جرایم تروریستی که به دلایل بشردوستانه و حقوق بشری، مورد واکنش دستگاه عدالت کیفری و سازمان های بین‌المللی قرارگرفته و ضرورت دارد مراجع قضایی، انتظامی و سازمان‌های بین‌المللی برای مقابله با جاسوسی سایبری برای پیشگیری از جرایم تروریستی علاوه بر اقدامات فنی – حقوقی با به کارگیری و کاربست مفاهیم آینده‌پژوهانه نسبت به رصد و شناسایی عناصر اصلی نفوذ و جابه‌جایی غیرقانونی اطلاعات از طریق فناوری های اطلاعاتی اقدام نموده و در پیشگیری از وقوع جرایم تروریستی ناشی از جرایم سایبری نقش آفرینی نمایند.

نقض حریم ارتباطات مخابراتی مرتبط با امنیت قضایی متهمان و محکومان در آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه

بابک پورقهرمانی؛ مظفر احمدی سربرزه

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 55-78

چکیده

ارتباطاتِ مخابراتی، از حقوقِ اساسیِ متهمان و محکومان است که به‌موجبِ اسناد مختلف، موردحمایت قرارگرفته است در موارد بسیار استثنائی توسط قانون‌گذار، مجوز نقض داده‌شده است که ریشه در اصل مشروعیت تحصیل ... بیشتر ارتباطاتِ مخابراتی، از حقوقِ اساسیِ متهمان و محکومان است که به‌موجبِ اسناد مختلف، موردحمایت قرارگرفته است در موارد بسیار استثنائی توسط قانون‌گذار، مجوز نقض داده‌شده است که ریشه در اصل مشروعیت تحصیل دلیل دارد، لذا، مقامات تحقیق و ضابطین قضایی به طیف وسیعی از ابزارهای تحقیقاتی نیاز دارند که با استفاده از شنودهای تلفنی، ره‌گیری نامه‌ها و مکاتبات ارسال‌شده از طریق وسایل ارتباطی مخابراتی و ارائه‌ی موارد نقض شده به دادسرا علیه متهمان و محکومان از آن استفاده کنند. هدف، بررسی موارد نقض، در قانون آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه است.داده‌ها با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و با روش تحلیلی- توصیفی، تحلیل‌شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که قانون‌گذار فرانسه، به حمایت همه‌جانبه از متهمان و محکومان در تمامی ابعاد حقوق بشری توجه نموده و این یعنی درک صحیح قانون‌گذاری، اما در حقوق ایران به دلیل عدم اطلاع به متهمان و محکومان در نقض حریم ارتباطات مخابراتی، با مبانی اخلاقی، شرعی و آزادی‌های شهروندی در تضاد هست. نوآوری تحقیق در موردتوجه قرار دادن موارد نقض است که با مبانی اخلاقی، شرعی، امنیت قضایی و قانون آئین دادرسی کیفری در تضاد است. نتایج نشان می‌دهد که رویکرد قانون‌گذاران دو کشور بیشتر امنیت گراست تا حمایت از شهروندان. در ایران، تقویت حاکمیت قانون و ضابطه‌مندی در مورد حریمِ ارتباطات مخابراتی است که در دادرسی‌ها و در حوزه حریم خصوصی صورت می‌گیرد، در فرانسه، حمایت‌های قانونی در دادرسی‌ها و در حوزه‌ی حریم ارتباطات مخابراتی است که درنهایت به حمایت‌های کیفری از متهمان و محکومان منجر شده است.

دوره 12 (1402)

دوره 11 (1401)

دوره 10 (1400)

دوره 9 (1399)

دوره 8 (1398)

دوره 7 (1397)

دوره 6 (1396)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده