نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری، حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه عدالت، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

اخیراً با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر در علوم و تکنولوژی، روش‌های علمی کشف حقیقت به سیستم تحقیقات قضائی واردشده است. در این پژوهش، به روش تحلیلی-توصیفی اعتبار نتایج حاصل از این روش‌ها، به‌عنوان دلیل اثبات، در دادگاه‌ها، بررسی گردید. چنین نتیجه شده که بالاترین درجه ادله اثبات، اقرار و سپس شهادت مبتنی بر واقعیت است؛ اما اگر شرایط صحت آنان به‌طور کامل محقق نشد، به‌عنوان نشانه، مورداستفاده قرار گرفته و در صورت عدم تحقق شرایط، مردود شده و هیچ اعتباری ندارند. نتایج حاصل از روش‌های جدید، برحسب پیشینه اعتماد بدان، درجه اماره جدیدی را به جریان دادرسی وارد می‌کند. متناسب با موضوع پرونده، می‌توان از امارات با درجه قوت مناسب استفاده کرد و قاضی نیز با استناد بدان‌ها، نظر خود را بیان کند. بسته به درجه قوت امارات و همچنین موضوع پرونده، قاضی می‌تواند مسئولیت‌های موردبحث در پرونده را تعیین کند و یا حداقل نسبت به تعدیل حکم، براساس اختیارات خود اقدام نماید. البته قابل‌ذکر است که در جرائم مستوجب حد و قصاص، تعدیل قابل کاربرد نیست و تنها وظیفه تعیین مسئولیت، به قاضی سپرده‌شده است. هراندازه اعتماد به امارات بیان‌شده بیشتر باشد، قوت حکم صادره در مراجع فرجام‌خواهی بیشتر بوده و احتمال نقض آن کمتر است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
ابوطالبی، وحید (1385)، «تجزیه‌و‌تحلیل مؤلفه‌های شناختی سیگنال الکتریکی مغز و کاربرد آن در دروغ‌سنجی»، رساله دکتری رشته حقوق، دانشگاه امیرکبیر.
اصفهانی، راغب (1377)، المعجم الفاظ قرآن کریم، قم: دارالفکر.
آشوری، محمد (1387)، آیین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات سمت.
آیین دادرسی کیفری مصوب 1379 با آخرین اصلاحات.
آیین دادرسی مدنی مصوب 1381 با آخرین اصلاحات.
بازگیر، یدالله (1378)، علل نقض آرای محاکم کیفری در شعب دیوان عالی کشور، تهران: انتشارات بازگیر.
باقری اصل، حیدر (1385)، «نظریه تفصیل مبادی علم قاضی»، فلسفه و کلام، سال اول، شماره 9.
بزرگمهر، امیرعباس (1389)، تأثیر روان‌شناسی در شهادت به‌عنوان اثبات دعوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بهرامی، بهرام (1387)، بایسته‌های ادله اثبات، تهران: انتشارات نگاه بینه.
پیمانی، ضیاءالدین (1356)، دلایل قضایی در حقوق انقلابی فرانسه، تهران: چاپ خرم.
حیدری، الهام (1391)، «اصل آزادی تحصیل و ارزیابی در دادرسی کیفری ایران و انگلستان»، رساله مقطع دکتری رشته حقوق، دانشگاه تهران، واحد پردیس قم.
حیدری، الهام (1393)، «اعتبار علم قاضی در صدور احکام کیفری در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال پنجم، شماره 2.
خرسندیان، علی (1397)، «بررسی حجیت علم قاضی در فقه و حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری، سال 22، شماره 4.
خزائی، صالح (1397)، «جزوه درسی آیین دادرسی مدنی»، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
خمینی، سید روح‌الله موسوی (1370)، تحریرالوسیله، تهران: انتشارات دارالقلم.
دیانی، عبدالرسول (1385)، ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری، تهران: انتشارات تدریس.
رجب، محمدعلی (1393)، «مبنای قضاء در اسلام براساس ادله اثبات دعوی و جرم شامل قطع قاضی، اقرار، بینه و قسم»، مجله شهر قانون، شماره 10.
روستایی‌نژاد، علی؛ اوسط خانجانی، علی (1396)، «جایگاه شهادت شهود در اثبات جرایم شرعی»، مطالعات علوم سیاسی، شماره 4.
زارع‌شعار، حسین (1395)، «اقرار کیفری در حقوق ایران»، مجله فقه و مبانی حقوق، شماره 21.
ساریخانی، عادل؛ حیدری، مسعود (1392)، «بررسی فقهی و حقوقی ابراز شهادت توسط اطفال»، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 31.
سایت رأی مثبت، تاریخ مراجعه 22/10/1398 آدرس https://rayemosbat.com
سایت قوه قضاییه اتحادیه اروپا، تاریخ مراجعه 22/10/1398، آدرس www.cvria.com
سبحانی تبریزی، جعفر (1414)، المحصول فی علم الاصول، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سلیمی، علی (1395)، «ادله اثبات دعوی در حقوق ایران»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب.
سهرابی، یعقوب (1388)، «بررسی فقهی و حقوقی حجیت علم قاضی»، مجله کانون وکلای دادگستری، شماره 14.
شاکر، مهتاب (1397)، «شروط غیر‌عادلانه در قوانین ایران و تعدیل قضایی مرتبط بدان»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
شامبیاتی، هوشنگ (1397)، «جزوه درسی آیین دادرسی کیفری»، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل.
صالحی، محسن (1397)، «بررسی فقهی حقوقی قواعد عمومی ناظر بر ادله اثبات دعوی در قانون جدید مجازات اسلامی»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
طباطبایی، علی بن محمد (1404)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل بیت.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1414)، تذکره الفقها، قم: مؤسسه آل بیت.
فخر‌الدین ابی طالب محمد، حلی (1389)، ایضاح الفوائد فی شرح القواعد، قم: نشر اسماعیلیان.
فرهنگ لغت دهخدا.
فرهنگ لغت عمید.
فرهنگ لغت معین.
قانون اساسی مصوب 1358 بازنگری‌شده در سال 1368.
قانون حدود و قصاص مصوب 1361 با آخرین اصلاحات.
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با آخرین اصلاحات.
قانون مدنی مصوب 1316 با آخرین اصلاحات.
قانون منع شکنجه مصوب 1381 با آخرین اصلاحات.
لنگرودی، محمد‌جعفر (1380)، ترمینولوژی حقوق، تهران: قلم.
مدنی، سید جلال‌الدین (1380)، تفسیر آیین دادرسی کیفری، تهران: میزان.
معرفت، محمدهادی (1364)، «حجیت علمی قاضی در ارتباط با رجوع به کارشناسی»، مجله مطالعات حقوقی و قضایی، شماره 1.
نجفی، محمدحسن (1363)، جواهر الکلام، بیروت: دارالکتب.
یوسفیان، بهنام (1382)، «طریقیت یا موضوعیت ادله در حقوق کیفری ایران»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
Bryan, I. (2019), Interrogation and confession: A study of progress, process and practice, Routledge.
Johnson, J. M. (2019), “Making a Difference with Participatory Democracy: an Alternative Vision of Taking”, Qualitative Research to the Public Realm, Qualitative Inquiry, 1077800419857101.
Kader, A. A., Latif, M. A., & Zhou, Q. (2019), “Exact optical solitons in metamaterials with anti-cubic law of nonlinearity by Lie group method”, Optical and Quantum Electronics, 51 (1), 30.
Maxwell, N. (2019), “Aim-Oriented Empiricism and the Metaphysics of Science”, Philosophia. 48 (4).
Montasari, R., Hill, R., Carpenter, V., & Montaseri, F. (2019), “Digital Forensic Investigation of Social Media, Acquisition and Analysis of Digital Evidence”, International Journal of Strategic Engineering (IJoSE), 2 (1).
Newig, J., Jahn, S., Lang, D. J., Kahle, J., & Bergmann, M. (2019), “Linking modes of research to their scientific and societal outcomes. Evidence from 81 sustainability-oriented research projects”, Environmental Science & Policy, 101.