نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته الهیات ومعارف اسلامی، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2 استادیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 استاد، گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

چکیده

هدف از پژوهش بررسی داوری ، نهادی که برای حل و فصل و رفع خصومت در بین نظامات حقوقی و قضایی دنیا و اهمیت وحساسیتی که دراعتقادات عام و خاص بشری نسبت به داوری وجود دارد. می باشد، بنابراین ضروری است که به شیوه توصیفی - تحلیلی وتبیین فقهی ،حقوقی ، با رویکردی نوین و تکیه بر فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران به تبیین ابعاد قضاوت در معنای عام به آن پرداخته شود. نتایج این پژوهش گویا این است که به استناد یکی از منابع مهم فقه امامیه ، قرآن کریم : که گویای این حقیقت است که قضاوت های بشری همواره صحیح نیستند و به صدور حکم حق نمی انجامند ، قرآن هر نوع اظهارنظر، موضع گیری را نوعی قضاوت وداوری به حساب آورده است که در این صورت می تواند حق یا باطل باشد و رعایت عدل و قسط از طریق توجه به ندای فطرت سلیم، رجوع به کتاب خدا، سنّت پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) را ضامن حقّانیت قضاوت های بشری و صواب می داند و عکس آن پیروی از هوا و هوس، ظن وگمان، تعصّبات بی جا و عناد با حق، که داوری و قضاوت را در مسیر باطل قرار داده و بشررا گرفتار پیامدهای زیان بار دنیوی و اخروی می گرداند را ناصواب می داند.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
نهج البلاغه
ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، جلد 12، چاپ سوم.
اعظمی، محسن (1397). «میانجیگری کیفری در حقوق ایران با رویکرد فقهی»، سومین کنفرانس ملی علوم  انسانی اسلامی.
افتخارجهرمی، گشتاسب (1397). «تحولات نهاد داوری در قوانین موضوعه‌ی ایران و دستاورد آن در حوزه داوری بین المللی»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره پنجم، ش27و28.
بجنوردی، محمدحسن (۱۳۷۷). قواعد فقهیة، قم: چاپ الهادی.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1388). ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ بیست ودوم.
دوری قحطان، عبدالرحمن (1405ق). عقد التحکیم فی الفقه الاسلامی، بغداد: الاحیا التراث، جلد2.
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1413ق). مسالک الافهام، قم: مؤسسه معارف اسلامی، چ اول.
طباطبائ، سید محمدحسین (1397). المیزان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ سوم جلد 19.
طبرسى، فضل بن حسن (1379). مجمع البیان لعلوم القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربى، جلد 2. 
طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن، ( 1418). خلاف، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ج۴.
قانون اساسی
قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی مدنی
کاشانى، ملا فتح الله (1344). منهج الصادقین (تفسیر کبیر)، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ دوم ،جلد 8.
متین دفتری، احمد (1387). آیین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات دراک، چاپ دوازدهم، ج1.
محقق حلی (1358). شرایع الاسلام، ترجمه ایزدی به کوشش محمد تقی دانش پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مصباح عاملی، سید محمد جواد (1996م). مفتاح الکرامه، بیروت: موسسه فقه الشیعه ،جلد 2.
معین، محمد (1353). فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات امیر کبیر، جلد دوم.
موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم (1423ق). فقه القضاء، قم: موسسه النشر الجامعه المفید، جلد 1.
میرزایی علی رضا (۱۳۸۸). قواعد داوری از منظر حقوق تطبیقی، تهران: ناشر جنگل جاودانه، ج۱.
نیکبخت، ادیب و حمیدرضا، علی اکبر (1395). «اصلاحگری و میانجیگری»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 78.