مطالعات حقوق بشر اسلامی

تجلی حاکمیت قانون به عنوان ابزار تضمین حقوق بشر در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

خداداد بحیرایی؛ حسین منوری؛ علی فقیه حبیبی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 7-28

چکیده

  اصل «حاکمیت قانون»، دارای نقشی چندگانه در حقوق عمومی است. همزمان دارای نقش‌های اصول، هدف و ابزار دموکراسی و حقوق بشر به شمار می رود. حاکمیت قانون به عنوان ابزار تحقق و تضمین حقوق بشر، با پیش بینی ...  بیشتر اصل «حاکمیت قانون»، دارای نقشی چندگانه در حقوق عمومی است. همزمان دارای نقش‌های اصول، هدف و ابزار دموکراسی و حقوق بشر به شمار می رود. حاکمیت قانون به عنوان ابزار تحقق و تضمین حقوق بشر، با پیش بینی پذیر کردن آینده شهروند و اعمال محدودیت بر حکومت در جایگاهی قرار دارد که اساسا فرض دو مفهوم آزادی و حقوق بشر بدون حاکمیت قانون غیر ممکن به نظر می رسد. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای استبداد ستیزی، اصول متعددی به ویژه در فصل سوم ناظر بر حقوق بشرهستند اما ابزار تضمین آن به شکل متمرکز به چشم نمی خورند. در عین حال می توان راهی برای ابزار تضمین مبتنی بر حاکمیت قانون که در دل اصول آن پراکنده اند یافت. این نوشتار با احصاء موارد مذکور در قانون اساسی، نقش حاکمیت قانون و ضمانت اجرا های آن در تضمین و تحقق حقوق بشر و آزادی های اساسی را به صورت تحلیلی و توصیفی مورد بررسی قرار می دهد. در این تحقیق مشخص می‌شود که اصل حاکمیت قانون، و ملزومات آن(اصل عدم صلاحیت، پاسخگویی...) هم دایره رفتار و عملکرد حاکم را محدود نموده و متضمن ضمانت اجرا است و هم با پیش بینی پذیر کردن آینده شهروندان تحقق حقوق بشر را امکان پذیر می کند. اهداف و اصول قانون اساسی، بدرستی چشم انداز این حاکمیت را فراهم نموده است، اما وجود برخی الفاظ قابل تفسیر، و رویه های عملی می تواند در این مقال ایجاد چالش کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 372.85 K

تأثیر تحریم ها بر نقض تعهدات حقوق بشری دولت هادر دوران بیماری های همه گیر جهانی

محمد مظهری؛ نسیم سلیمانی نژاد

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 31-48

چکیده

  حقوق بشر از ابتدایی ترین و اساسی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی و به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود. در مقابل، تحریم ها به مثابه اهرم های فشـار بر دولت ها که عمدتا با مقاصد مختلف سیاسی صورت می ...  بیشتر حقوق بشر از ابتدایی ترین و اساسی ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی و به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود. در مقابل، تحریم ها به مثابه اهرم های فشـار بر دولت ها که عمدتا با مقاصد مختلف سیاسی صورت می گیرد، به نحو مستقیم و غیر مستقیم تأثیرات سوء بسیاری بر حقوق شهروندان دولت های مورد تحریم بر جای گذاشته و ابعاد مختلف حقوق بشر را تحت شعاع قرار می دهد. تردیدهایی که همواره نسبت به قانونی بودن تحریم ها وجود داشته در شرایط بیماری همه گیری که مقابله مؤثر با آن مستلزم تقویت امکانات بهداشتی و درمانی در همه کشورهاست، افزایش می یابد. لذا سوال اصلی این پژوهش این است که با لحاظ اسناد بین المللی در زمینه حقوق بشر و حقوق سلامت، آیا می توان اعمال تحریم ها در دوران همه گیری جهانی را امری مشروع تلقی کرد؟ بنابراین هدف تحقیق حاضر این است که با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی تعهدات حقوق بشری دولت ها در مقابله با بیماری های همه گیری، به تبیین مشروعیت تحریم ها از جهت نقض این دسته از تعهدات دولت ها بپردازد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اعمال تحریم به جهت نقض تعهد دولت ها به همکاری بین المللی، احترام به حقوق بشر و حقوق بین الملل سلامت، فاقد مشروعیت بوده و شورای امنیت یا دولت های اعمال کننده تحریم در برابر نقض تعهدات خود مسئول خواهند بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 440.49 K

واکاوی مطالعه تطبیقی حقوق بشرغربی و اسلامی با تاکید برحقوق اقلیت‌ها در ایران

امیر علی کتابی؛ حدیث باقری نیا؛ محمد باقر مکرمی پور

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 85-108

چکیده

  رعایت حقوق اقلیت ها و منع تبعیض نسبت به آنها از جمله مسائلی مهمی تلقی می شود که اخیرا بیشتر مورد توجه و حمایت نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است. اگر چه در سد‌ه گذشته برخوردهای خصمانه و خشونت بار با اقلیت‌ها ...  بیشتر رعایت حقوق اقلیت ها و منع تبعیض نسبت به آنها از جمله مسائلی مهمی تلقی می شود که اخیرا بیشتر مورد توجه و حمایت نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است. اگر چه در سد‌ه گذشته برخوردهای خصمانه و خشونت بار با اقلیت‌ها گوناگون شده است اما در عین حال ، تمهیداتی برای رعایت حقوق اقلیت ها و تأمین همزیستی مسالمت آمیز اقوام و گروه های مختلف چاره اندیشی شده است. در این راستا هدف پژوهش پیش‌رو به بررسی تفاوت‌های بین حقوق بشر اسلامی و غربی با تاکید بر حقوق اقلیت‌ها می‌پردازد. از این‌رو سوال نوشتار حاضر بر این است که در تفکر حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر در غرب اقلیت‌ها از چه حقوق و آزادی‌هایی برخوردار هستند؟ روش به کارگرقته در این پژوهش تحلیلی –تطبیقی و روش گردآوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای است. یافته‌های پژوهش براین است که در کشـورهای غربـی علیرغـم تصویـب قوانیـن حمایتـی در مـورد حقـوق اقلیت هـای مختلـف دولتهـا در برابـر ایـن اقلیت‌ها بسـیار سـلیقه‌ای عمل کـرده و مـوارد متعـدد نقـض حقـوق اقلیت‌ها و بـه ویزه زنان وجـود دارد، اما به دقت در قانون اساسی ایران بـرای اقلیت‌هـای دینی حقوقی در نظر گرفته شـده اسـت کـه از جمیـع ایـن قوانیـن می‌تـوان دریافـت اقلیت‌های ایـران با وجـود جمعیت کم از امکانـات مناسـبی نسـبت بـه اقلیت‌های سـاکن در کشـورهای دیگـر برخوردارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 465.4 K

بازشناسی انتقادی آرا دین اندیشان متجدد در جمهوری اسلامی ایران نسبت به مقوله حقوق بشر

علی دارابی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 25-49

چکیده

  حقوق بشر یا حقوق بنیادین انسان‌ها از جمله مقوله‌هایی جدیدی است، که با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توجه و استقبال ملت‌ها، فرهنگ‌ها و مذهب‌های گوناگون قرار گرفته است. در ایران نیز با نگاه اسلام ...  بیشتر حقوق بشر یا حقوق بنیادین انسان‌ها از جمله مقوله‌هایی جدیدی است، که با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد توجه و استقبال ملت‌ها، فرهنگ‌ها و مذهب‌های گوناگون قرار گرفته است. در ایران نیز با نگاه اسلام شیعی، دیدگاه‌های گوناگونی نسبت به آن شکل گرفته که در این میان، دیدگاه دین اندیشان متجدد یا تجددگرا همچون مهدی بازرگان، عبدالکریم سروش و مجتهد شبستری به علت خاص‌بودن، قابلیت نقد و بررسی دارد. در این راستا نوشتار حاضر با بهره گیری از رویکرد تحلیل انتقادی در صدد پاسخگویی به دو سؤال ذیل است: اول آنکه چه ارتباطی میان روشنفکران حوزه جریان دین اندیشی متجدد و ایده‌ حقوق بشر وجود دارد؟ به عبارتی حقوق بشر چه اهمیت و جایگاهی برای این دسته از روشنفکران دینی دارد؟ و دیگر اینکه روشنفکران حوزه جریان دین اندیشی متجدد دینی، چه تعبیری از مفاهیم حقوق بشری دارند و چطور از آن ها در جمهوری اسلامی ایران استفاده می‌کنند؟ نتایج و یافته بیانگر آنست که روشنفکران دین اندیش متجدد بواسطه نگاه تجددگرایانه ای که به حقوق بشر دارند، بدون پرداختن به تمام زوایایِ «نسبت اسلام و حقوق بشر» یا «تعیین تکلیف حقوق بشر از دیدگاه اسلام»، با نقد حقوق بشر اسلامی و تفاسیری انحراف آمیز از آن بر این عقیده اند که مسلمانان باید حقوق بشر نوع غربی را بپذیرند؛ چراکه از نظر آن ها واقعی‌تر، کاربردی‌تر بوده و برخوردار از گستره جهانی است. آنان هم‌صدا با حامیان حقوق بشر غربی مدعی فرادینی‌بودن حقوق بشرند و مبنای حقوق بشررا انسان و باورهای انسان‌محورانه می‌دانند نه دین.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 571.64 K

مطالعه تطبیقی مفهوم عدالت در اسلام و اندیشه حقوق بشر معاصر

میثم نوروزی؛ ریحانه زندی؛ مهدی اسکندری خوشگو

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 101-124

چکیده

  نوع بشر برای حفظ بقای خود باید در جوامع با یکدیگر زندگی و همکاری کنند. این نیاز و ظرفیت برای همکاری، پرسشهایی را در مورد چگونگی سازماندهی روابط اعضای جامعه ایجاد میکند. «عدالت» به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین ...  بیشتر نوع بشر برای حفظ بقای خود باید در جوامع با یکدیگر زندگی و همکاری کنند. این نیاز و ظرفیت برای همکاری، پرسشهایی را در مورد چگونگی سازماندهی روابط اعضای جامعه ایجاد میکند. «عدالت» به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم در مکتب فکری اسلام و حقوق بشر امروزی نقش تعیین‌کنندهای را در این زمینه ایفا می‌نماید. دین همواره نقش قدرتمندی در شکل‌دهی اندیشه‌های عدالت اجتماعی، سرکوب و رهایی داشته است که میتواند همچون دو روی یک سکه، هم به عنوان وسیله ای برای آزار مورد استفاده قرار گیرد و هم عدالت اجتماعی را به عنوان یک الزام اخلاقی ترویج نماید. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی، نقشه ای کلی از شیوه های درک عدالت در ساحت اسلام و حقوق بشر نوین ارائه نماید. مسئله‌ای که به یکی از چالش‌های مهم بین حقوق اسلام و حقوق بشر معاصر تبدیل‌شده، تفاوت‌هایی است که در تفسیر اسلام و حقوق بشر از مفهوم عدالت حاصل می‌شوند.نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که ادیان توحیدی، و به خصوص اسلام،بیش از هر تفکر دیگری، کمک قابل توجهی به توسعه جوامع عادلانه تر و انسانی ترکرده اند. بنابراین به نظر میرسدتلاش درجهت الهام گیری اسنادحقوق بشری از آموزه های اسلامی، امری دور از ذهن نیست.اگراندیشمندان حقوق بشر الگوی کامل حقوق انسانی را در نوشتجات متفکرین اسلامی به دور از هرگونه یکجانبه گرایی بیابند،جوانه های تدوین حقوق بشری تکامل یافته تر و انسانی تر از گذشته،به تدریج رویش خودرا آغاز خواهند نمود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 508.7 K

بررسی تحریم‌های اقتصادی از منظر حقوق بین‌الملل: با تأکید بر اسناد حقوق بشری

حسین علائی؛ رضا زارعی

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 75-96

چکیده

  بدنبال ممنوعیت اصل منع توسل به زور، دولت‌ها توجه خود را به تحریم‌ها-اقدامات قهری اقتصادی-به‌عنوان ابزار اصلی دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود معطوف کرده‌اند. مطلوبیت استفاده از تحریم‌های یکجانبه ...  بیشتر بدنبال ممنوعیت اصل منع توسل به زور، دولت‌ها توجه خود را به تحریم‌ها-اقدامات قهری اقتصادی-به‌عنوان ابزار اصلی دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود معطوف کرده‌اند. مطلوبیت استفاده از تحریم‌های یکجانبه به وسیله کشورها در حال حاضر از این اندیشه نشأت می‌گیرد که راه‌حلی میانه بین دیپلماسی و توسل به زور است و نیز ابزار ساده و صلح‌آمیز جهت تغییر رفتار دولت‌ها محسوب می‌گردد. روش این تحقیق، توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی تحریم‌های اقتصادی با تأکید بر مشروعیت آن از جنبه حقوق بشری است. پرسش این است که تحریم‌های اقتصادی یکجانبه از جنبه اسناد حقوق بشری چه وضعیتی دارد؟ با توجه به بررسی‌های این پژوهش یافته‌های آن نشان می‌دهد: (1) تحریم‌های یکجانبه نقض حقوق بین‌الملل قراردادی، عرفی و همچنین نقض قاعده آمره بین‌المللی است؛ (2) اگر چه در مواردی برای مشروعیت تحریم‌های یکجانبه به دکترین حقوق بین‌الملل در زمینه اقدام تلافی‌جویانه استناد می‌شود، اما این تحریم‌ها به موجب تئوری مسؤولیت بین‌الملل دولت نمی‌تواند اقدام متقابل محسوب گردد. بنابراین باید استدلال کرد که تحریم‌های یکجانبه به طور کامل مغایر حقوق بین‌الملل به ویژه اسناد بنیادین حقوق بشر است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 457.82 K

بررسی تطبیقی حقوق بشر در آموزه های محافظه کاری و سنت گرایی

محمد کریمی پرویز؛ علی شیرخانی؛ علی محسنی مشتقین

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  حقوق بشر، مفهومی است که همپای خود بشر قدمت داشته و در یک فرآیند تاریخی و تدریجی و گذار، در دوران مختلف بسط یافته است اما معنی اصطلاحی حقوق بشر حتی در سنت و اندیشه حقوق غرب که خاستگاه حقوق بشر امروزی نام ...  بیشتر حقوق بشر، مفهومی است که همپای خود بشر قدمت داشته و در یک فرآیند تاریخی و تدریجی و گذار، در دوران مختلف بسط یافته است اما معنی اصطلاحی حقوق بشر حتی در سنت و اندیشه حقوق غرب که خاستگاه حقوق بشر امروزی نام گرفته، سابقه کهنی ندارد و تا قبل از انقلاب فرانسه هرکجا سخن از کرامت انسان و برابری و عدالت بود، تحت عنوان حقوق طبیعی از آن نام برده می‌شد. بنابراین حقوق بشر حاصل نگرشی نو به انسان و جهان است. این نگرش جدید، واکنش‌های متفاوتی به دنبال داشته؛ عده‌ای این دیدگاه را راهی به رهایی و پیشرفت انسان ارزیابی کردند؛ و در صدد تحکیم مبانی آن برآمدند. در مقابل، برخی این نگاه را حاصل انحراف بشر از مسیر طبیعی تاریخ توصیف کردند، آن را نفی کردند و در جهت حفظ ارزش‌ها و سنت‌های گذشته کوشیدند. نماینده محافظه‌کاری، ادموند برک و نماینده سنت‌گرایی، نصر می‌باشد.سنت‌گرایان از مهم‌ترین منتقدان حقوق بشر هستند. دغدغه آنان حفظ سنت‌ها و ارزش‌هایی است که دنیای مدرن به مقابله با آنها برخاسته است. در تمامی اعصار و قرون؛ این سنت‌ها ارج نهاده شده‌اند و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند اما در دوره جدید این روند دستخوش تغییر و دگرگونی شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 367.6 K

بررسی «نظریه تبعیض مثبت» جاناتان وُلف در نقد فمینیسم و رابطه آن با حقوق بشر

ساره لاریجانی

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  یکی از موضوعات مهم فلسفی و سیاسی در دهه‌های کنونی، حقوق زنان و آزادی و برابری زنان با مردان است که به پدید آمدن نحله‌های مختلف فلسفی، سیاسی و اجتماعی تحت عنوان فمینیسم انجامیده است. در این مقاله به بررسی ...  بیشتر یکی از موضوعات مهم فلسفی و سیاسی در دهه‌های کنونی، حقوق زنان و آزادی و برابری زنان با مردان است که به پدید آمدن نحله‌های مختلف فلسفی، سیاسی و اجتماعی تحت عنوان فمینیسم انجامیده است. در این مقاله به بررسی و ارزیابی آراء یکی از فیلسوفان معاصر به نام‌ جاناتان ولف می پردازیم. جاناتان ولف در بحثی تحت عنوان« فرد باوری، عدالت و فمینیسم » به بررسی حقوق زنان و دیدگاه برخی فمینیست‌ها در باب عدالت و ارتباط آن با حقوق زنان پرداخته است. ولف با انتقاد از فمینیست‌ها سعی می کند با تبیین نظریه «تبعیض مثبت» راه حل مؤثری برای مشکلات زنان در عرصه های مختلف سیاسی-اجتماعی ارائه دهد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی بر آنست که به یک سوال کلیدی پاسخ دهد که آیا نظریه تبعیض مثبت ولف راهگشای مشکلات زنان خواهد بود؟ به عبارت دیگر این مقاله به بررسی نظریه ولف - که تمایل بسیاری به مبنای فردگرایی و لیبرالیسم راولزی دارد - و انتقادات او به فمینیست‌ها می پردازد و تلاش نموده تا نظرات او را ارزیابی کند. نتایج پژوهش نشان داد نظریه تبعیض مثبتی که ولف برای دفاع از حقوق زنان برگزیده، غالباً خود معضلات دیگری پدید آورده و علت العلل آن عدم توجه به ویژگی های فطری زنان و مردان و جایگاه طبیعی خانواده بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 357.31 K

برآورد اثر تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه حقوق بشر: موردکاوی حق بر توسعه

عبدالکریم شاحیدر؛ فرزانه دشتی

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  همواره ایالات متحده آمریکا، پس از انقلاب تحریم‌های بسیاری را بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل نموده است. این تحریم‌ها با هر اهدافی که صورت می‌پذیرند، سبب نقض آشکار ارزش‌ها و اصول اساسی حقوق بشر می‌شوند ...  بیشتر همواره ایالات متحده آمریکا، پس از انقلاب تحریم‌های بسیاری را بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل نموده است. این تحریم‌ها با هر اهدافی که صورت می‌پذیرند، سبب نقض آشکار ارزش‌ها و اصول اساسی حقوق بشر می‌شوند و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم حق حیات، حق کار، حق آموزش و حق توسعه و... را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند. روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و اسنادی می‌باشد. در این پژوهش، تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، با هدف شناخت نقش آن‌ها بر تضییع و نقض حق بر توسعه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بر این اساس، این پرسش مطرح می‌شود که «تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، چه تأثیری بر حق بر توسعه در ایران را فراهم نموده است؟». با توجه به بررسی‌های این پژوهش، یافته‌های آن نشان می‌دهد که تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، ضمن هدف قرار دادن مستقیم مردم ایران، موجب تضییع شدید حقوق اساسی آنان و از جمله حق بر توسعه در ایران گردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 546.63 K

حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت

سید محمدرضا میرصانع؛ سیدباقر میرعباسی؛ مریم مرادی؛ طه موسوی میرکلایی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401

چکیده

  هدف مقاله حاضر بررسی حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت می‌باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد. در پاسخ به سؤال اصلی که جایگاه حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت چیست؟ ...  بیشتر هدف مقاله حاضر بررسی حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت می‌باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد. در پاسخ به سؤال اصلی که جایگاه حقوق بشر در گفتمان دکترین مهدویت چیست؟ می‌توان بیان کرد که دکترین مهدویت بر کرامت ارزشی یا اکتسابی بشر تأکید بیشتری دارند، اما اعلامیۀ جهانی حقوق بشر به جهت جلوگیری ایجاد اختلاف با دیدگاه کشورهای سکولار از پذیرش ذاتی بودن کرامت پرهیز می‌کند. اعتقاد به تحقق حقوقی چون برابری و مساوات و عدالت و امنیت و آسودگی باعث جهان‌شمولی و هیجان برانگیزی و آرمان‌ساز بودن مهدویت شده است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل در 30 ماده اعلامیه حقوق بشر در جهت آرمان مشترک جهانیان برای توسعه حقوق و آزادی‌های انسانها اعلام شد. در نهایت اینکه در عصر ظهور هیچ‌ فردی از شمول «حقوق بشر» خارج نیست و اعتقاد به مهدی (عج) تنها نشان‌گر یک باور اسلامی، با رنگ خاص دینی نیست بلکه خواسته‌ی همه انسان‌ها با مذاهب گوناگون در قالب الهام فطری مردم است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 324.23 K

ابزارهای مقابله جمهوری اسلامی ایران با موارد بین المللی نقض حقوق بشر

محمدرضا باقرزاده

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401

چکیده

  نگاهی به اتفاقات اخیر منطقه و جهان موارد متعددی از این موارد را فراروی ما قرار می دهد. نقض های فاحش حقوق بشر در فلسطین اشغالی، تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان، جنایات داعش در سوریه و عراق، تجاوز عربستان ...  بیشتر نگاهی به اتفاقات اخیر منطقه و جهان موارد متعددی از این موارد را فراروی ما قرار می دهد. نقض های فاحش حقوق بشر در فلسطین اشغالی، تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان، جنایات داعش در سوریه و عراق، تجاوز عربستان به یمن، اعدام های دسته جمعی در عربستان، اتفاقات غیر انسانی در بحرین، نقض حقوق اولیه سیاهان در امریکا، اقدامات تروریستی دولت امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اعم از تحریم اقتصادی تا ترور فرمانده سپاه قدس و دیگر ترورها توسط امریکا و رژیم اشغالگر قدس، همگی بخشی از بسیار اقدامات ضد بشری است که در جهان اتفاق می افتد و مقابله با چنین مواردی نیازمند شناسایی همه ظرفیت های حقوقی و سیاسی و همه ابزارهایی است که حقوق بین الملل در اختیار کشورها قرار داده و متاسفانه کمتر از آنها استفاده می شود. این ابزارها، شامل ابزارهای فرهنگی و تبلیغاتی، ابزار مذاکره و دیپلماسی، عدم شناسایی وضعیت حاصله از نقض، قطع رابطه دیپلماتیک، بهره گیری از ترتیبات حقوقی منطقه ای ، دفاع مشروع فردی و دسته جمعى، ظرفیت های سازمان ملل متحد، اعم از شورای امنیت و مجمع عمومی و شورای حقوق بشر، تدابیر قضایی بین المللی، ابزار فشار اقتصادی، اقدام مستقیم نظامی، همگرایی و هم افزایی با دولتهای همسو و تشکیل اتحادیه ها و ائتلاف ها و سازمان های منطقه ای مداخله بر اساس رضایت و درخواست و مداخله بشر دوستانه می باشد که جمهوری اسلامی ایران می تواند برای احقاق حقوق بشر مورد استفاده و استناد قرار دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 360.13 K

بررسی تطبیقی بنیادهای اخلاقی حاکم بر حقوق بشر اسلامی و غربی

حسین رحمانی تیرکلایی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 115-133

چکیده

  رفتارهای انسان تابع بنیادهای اخلاقی موجود در اوست. بر همین اساس هر پدیده مادی و معنوی در این مقیاس باید مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. امروزه با رشد روزافزون عرصه‌های حقوق در جوامع گوناگون، شاهد تفاوت-های ...  بیشتر رفتارهای انسان تابع بنیادهای اخلاقی موجود در اوست. بر همین اساس هر پدیده مادی و معنوی در این مقیاس باید مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. امروزه با رشد روزافزون عرصه‌های حقوق در جوامع گوناگون، شاهد تفاوت-های جزئی و کلان در حقوق بشر اسلامی و غربی هستیم که بررسی‌های نشان می‌دهد به سبب تفاوت در بنیادهای اخلاقی حاکم بر آنها، محصولات حقوقی این دو مکتب نیز متفاوت شده است. غرب با ابزار رسانه همواره حقوق اسلامی را مورد هدف قرار داده و آن را منافی اخلاق انسانی برشمرده در حالی که بررسی بنیادهای اخلاقی حاکم بر حقوق بشر اسلامی و غربی خلاف این را نشان می‌دهد، نگارنده در این اثر در چارچوب ارائه این هدف و با روشی توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی این بنیادهای اخلاقی است و در نهایت بدین نتیجه رسیده است که حقوق بشر غربی در ساحت‌های مختلف اخلاقی تفسیرهای مادی از انسان و هستی ارائه می‌نماید و برای انسان جایگاه انحصاری در خلقت قائل است و سائر حقوق موجود در هستی از جمله دیگر موجودات و شئونات معناگرایانه خلقت از جمله دین، آخرت و... را تحت تدبیر و خواست انسان برمی‌شمرد برخلاف حقوق بشر اسلامی که حقوق انسان را تابع توجه به دو سرا و نگاه حقیقی به انسان و هستی تبیین نموده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 312.82 K

بررسی تحریم‌های بین‌المللی و موازین حقوق بشر (با تأکید بر تحریم‌های چندجانبه علیه ایران)

محمد رجبی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401

چکیده

  تحریم‌ها به هر منظوری که مورد استفاده قرار گیرند، ممکن است موجب نقض حقوق بشر شود و حق بر توسعه، حق بر حیات و حقوق و آزادی‌های سیاسی را به‌شدت تحت تأثیر خود قرار دهند. این پژوهش با طرح این سؤال که «تحریم‌های ...  بیشتر تحریم‌ها به هر منظوری که مورد استفاده قرار گیرند، ممکن است موجب نقض حقوق بشر شود و حق بر توسعه، حق بر حیات و حقوق و آزادی‌های سیاسی را به‌شدت تحت تأثیر خود قرار دهند. این پژوهش با طرح این سؤال که «تحریم‌های بین‌المللی چه تأثیری بر موازین حقوق بشر - با تأکید بر تحریم‌های چندجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران - دارد؟»، به این نتایج رسیده است که تحریم‌های اِعمالی بر ایران به دلیل اثرات منفی فراوانِ مستقیم و غیرمستقیم بر شهروندان ایرانی، مغایر با اصول و ارزش‌های عام و جهان‌شمول حقوق بشر است. اثرات مذکور بر حقوق اقتصادی از نسل دوم و توسعه از نسل سوم حقوق بشر در این پژوهش مورد سنجش قرار گرفته است. بر این اساس، تحریم‌های اِعمالی اثرات منفی بر شاخصه‌‌ها و مفروضات اصلی امنیت اقتصادی دارد. علاوه بر آنکه، در سایر حوزه‌ها نیز واجد تأثیراتی منفی است که در پژوهشِ حاضر، اثرات مرتبط با حقوق اقتصادی و توسعه بررسی شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 360 K

حقوق جهانی بشر در اسلام و مقایسه و تطبیق آن با حقوق بشر غرب از دیدگاه علامه جعفری

امیرعلی کتابی؛ عظیم ایزدی اودلو

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 33-53

چکیده

  هر چند سرچشمه و سوابق اندیشه حقوق جهانی بشر را باید در آموزه های ادیان توحیدی و افکار فلاسفه طرفدار حقوق طبیعی از جمله فیلسوفان رواقی جستجو نمود، اما در قرن بیستم بود که به دنبال تصویب اعلامیه جهانی حقوق ...  بیشتر هر چند سرچشمه و سوابق اندیشه حقوق جهانی بشر را باید در آموزه های ادیان توحیدی و افکار فلاسفه طرفدار حقوق طبیعی از جمله فیلسوفان رواقی جستجو نمود، اما در قرن بیستم بود که به دنبال تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در سازمان ملل(1948)، بحث از حقوق بشر به گفتمانی مسلط و موضوعی حساس در نزد فلاسفه و صاحبنظران حقوقی و سیاسی تبدیل شد و از زوایای مختلف مورد بحث قرار گرفت. واقعیت این است که در تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، متاسفانه به جنبه های دینی و اعتقادی آن پرداخته نشد. بنابراین با سیطره تفکر لیبرال و سکولار اعلامیه مذکور جنبه ناسوتی و غیر مذهبی پیدا کرد. از طرف دیگر، کشورهای مسلمان که در آن مقطع تاریخی عمدتا در شرایط استعماری به سر می بردند در فرایند وضع و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر دخالت داده نشدند. بدین ترتیب از 1948 که اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد تصویب قرار گرفت از سوی عالمان دینی و نختبگان فکری و سیاسی جوامع اسلامی مورد نقد و معارضه جدی قرار گرفت. مقاله حاضر که به شیوه توصیفی و تحلیلی نگارش یافته به دیدگاه علامه محمدتقی جعفری درباره حقوق بشر اسلامی و مقایسه آن با حقوق بشر غرب می پردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 258.7 K

بررسی تطبیقی وضعیت حقوق بشر در ایران و عربستان

عباسعلی طالبی؛ حبیب اله ابوالحسن شیرازی

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 109-141

چکیده

  نقض فراگیر حقوق بشر در سراسر جهان توسط دولت های مختلف، یکی از موضوعات مهمی است که مایه نگرانی جامعه جهانی شده است. از آنجا که اعلامیه حقوق بشر در احترام به کرامت انسانی و رعایت حقوق شهروندی الگو قرار می ...  بیشتر نقض فراگیر حقوق بشر در سراسر جهان توسط دولت های مختلف، یکی از موضوعات مهمی است که مایه نگرانی جامعه جهانی شده است. از آنجا که اعلامیه حقوق بشر در احترام به کرامت انسانی و رعایت حقوق شهروندی الگو قرار می گیرد، لذا این نوشتار وضعیت حقوق بشر و تاثیر آن را در دو کشور عربستان و ایران کانون پژوهش قرارداده و به دنبال واکاوی این سوال است که وضعیت حقوق بشر در این دو کشور اسلامی چگونه تشریح می گردد؟ در پاسخ به پرسش مذکور این فرضیه مطرح می شود که به نظر می رسد رابطه حقوق بشر با حاکمیت دولت ها (ایران و عربستان) در چند دهه گذشته به مرور قانونمندتر شده و مجموعه ای از تعهدات بین المللی و مکانیسم های نظارتی در عرصه حقوق بشر، مفهوم حاکمیت را به سوی تعریفی جدید تر و منعطف تر سوق داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد هر دو کشور در عمل نسبت به گذشته رفتاری منعطف تر و مطابق با هنجارهای بین المللی از خود بروز داده اند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی انجام شده بیان می کند که عربستان برای حفظ حاکمیت خود ناگزیرتن به اقتضائات حقوق بشری ماننداصلاح حقوق زنان وحقوق اقلیت ها داده و با طیف متنوعی از بازیگران بین المللی همکاری می کند و ایران در زمینه اجرای موازین دموکراسی و حقوق بشر، برتری آشکار و کارنامه قابل دفاع و مقبول تری نسبت به عربستان دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 379.17 K

بررسی مقایسه‌ای تعارضات هنجاری و گفتمانی نظام حقوق بشری اسلامی با نظام حقوق بشر اروپایی

محمد محمودی کیا

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 143-163

چکیده

  با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و برجای مانده حجم قابل‌توجهی از خسارات انسانی، حقوق بشر به یکی از مهم‌ترین هنجارهای مشترک نظام بین‌المللی معاصر تبدیل شد و همه بازیگران بین‌المللی کوشیدند تا علاوه بر ...  بیشتر با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و برجای مانده حجم قابل‌توجهی از خسارات انسانی، حقوق بشر به یکی از مهم‌ترین هنجارهای مشترک نظام بین‌المللی معاصر تبدیل شد و همه بازیگران بین‌المللی کوشیدند تا علاوه بر ایجاد یک هنجارها جهانی مشترک، نهادسازی‌هایی نیز در سطح مناطق مختلف تشکیل دهند تا از طریق آن بتوانند برای حفظ هنجارهای حقوق بشری محلی نیز قاعده‌سازی انجام دهند. در این بین، کشورهای اروپایی در قالب نهادگرایی‌های نوبنیاد خود تلاش اقدام به نهادسازی‌های گسترده به این منظور نمودند و حقوق بشر را به عنوان سنگ زیربنای سیاس خارجی خود برگزیدند. جهان اسلام نیز در قالب سازمان همکاری‌های اسلامی اقدام به پایه‌ریزی نظام هنجاری حقوق بشر اسلامی کرده است. با این حال، به علت تفاوت در مبانی معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه در تدوین این نظامات حقوق بشری، شاهد بروز تعارضات هنجاری میان غرب و جهان اسلام هستیم و غرب می‌کوشد تا از حقوق بشر به عنوان یک ابزار برای اعمال فشار بر کشورهای اسلامی استفاده نماید.این پژوهش با کاربست روش مقایسه‌ای روش جان استوارت میل با عنوان «طراحی نظام‌های دارای بیشترین تشابه/ طراحی نظام‌های دارای بیشترین تفاوت»، درصدد بررسی وجوه اشتراک و افتراق در نظامات هنجاری اسلامی و اروپایی است. بر این اساس، محقق علاوه بر احصا هنجارهای حقوق بشری مورد تاکید طرفین، به بررسی علل شکل‌دهنده به این تعارضات می‌پردازد. در پایان نیز راه‌کارهایی برای برون‌رفت از وضعیت چالش حقوق بشری ارائه می‌نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 410.18 K

«کیفرزدایی از جرائم جنسی در حقوق کیفری ایران تجلی حقوق بشر اسلامی»

زکیه پهلوان؛ مریم آقایی بجستانی؛ محمدامین حقیقت

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 139-154

چکیده

  حقوق بشرحقوقی است که از تولد انسان محقق می‌شود و مستقل از حکومت‌هاست در نظام کیفری اسلام علاوه بر اینکه بر جنبه بازدارندگی مجازات‌ها تاکید شده، به ویژه در جرایم جنسی که به حدود الهی معروف هستند سخت ...  بیشتر حقوق بشرحقوقی است که از تولد انسان محقق می‌شود و مستقل از حکومت‌هاست در نظام کیفری اسلام علاوه بر اینکه بر جنبه بازدارندگی مجازات‌ها تاکید شده، به ویژه در جرایم جنسی که به حدود الهی معروف هستند سخت گیری‌های زیادی شده است، اما جلوه‌های فراوانی از کیفرزدایی نیز مشهود است که می‌توان آنها را به عنوان جلوه‌های حقوق بشری در این کیفرها برشمرد. مواردی چون تعدد شهود یا کیفیت خاص شهادت و اقرار و نیز امکان توبه در شرایط خاص، حاکی از توجه قانون گذار به شخصیت انسانی مجرم و حقوق انسانی وی می-باشد و از طرفی حفظ حقوق مادی و معنوی بشر در کیفر زدایی جرایم جنسی مشهود است چون حفظ کرامت انسانی و آبروی انسان در آن لحاظ و از طرفی رعایت حریم خصوصی برای امنیت بخشی اجتماع مورد مداقه واقع شده است.در این نوشتار پس از بررسی و تتبع در متون فقه جزایی و آرای فقها به این نکته دست یافتیم که اگر چه در نحوه مجازات‌ها شدت عمل وجود دارد ولی با توجه به دشواری اثبات اینگونه جرایم و شرایط خاص آن و نیز مواردی چون پذیرش توبه در شرایط خاص، هدف، بازدارندگی و توبه‌ی شخص مجرم و تربیت پذیری مجرم و جامعه بوده است.کلید واژه‌ها: حقوق بشر، جرائم جنسی، توبه، کیفرزدایی.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 262 K

تعامل نظام جمهوری اسلامی ایران با نظام حقوق بشر جهانی در زمینه حقوق کودک در چارچوب فقه اسلامی

محمد گنج خانلو

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 175-197

چکیده

  مسئله حقوق بشر از سوی مجامع جهانی، و با پشتوانه سازمان ملل متحد و شورای امنیت به عنوان یک اصل پذیرفته شده جهانی شناخته شده است. یک کشور با پذیرش عضویتش در سازمان ملل و تأیید حضورش در آن، به تمامی لوازم ...  بیشتر مسئله حقوق بشر از سوی مجامع جهانی، و با پشتوانه سازمان ملل متحد و شورای امنیت به عنوان یک اصل پذیرفته شده جهانی شناخته شده است. یک کشور با پذیرش عضویتش در سازمان ملل و تأیید حضورش در آن، به تمامی لوازم حضور ملتزم می گردد و از آن پس، تمامی رفتار و گفتار او با معاهدات رسمی بین الملی سنجیده می شود. هرگونه تخلف از آن به معنی تجاوز به حقوق دیگران و عدم التزام ملی به قوانین بین المللی محسوب می شود و واکنش های بین المللی (از تحریم تا تنبیه نظامی) را در پی دارد. با این وجود سازگاری و عدم سازگاری قوانین داخلی کشورها با بعضی از قوانین جهانی مثل مسایل مربوط به حقوق کودک امری اجتناب ناپذیر و طبیعی می باشد که در این پژوهش به آن خواهیم پرداخت. بر این اساس پرسش اصلی که در این پژوهش مطرح شده این است که قوانین جمهوری اسلامی ایران چه میزان با نظام حقوق بشر جهانی در زمینه حقوق کودک تطابق دارد؟ فرضیه مطرح شده برای سؤال اصلی این پژوهش حاکی از آن است که علیرغم چالش های قوانین جمهوری اسلامی ایران با نظام حقوق بشر جهانی، پویایی فقه شیعه زمینه های گسترده ای را در تطابق با حقوق بشر جهانی دارد. در مجموع این تحقیق به هدف بررسی تعامل جمهوری اسلامی ایران با نظام حقوق بشر جهانی با تاکید بر حقوق کودک در چارچوب فقه اسلامی تدوین گردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 272.51 K

حق بر بهداشت از منظر اسلام و حقوق بین‌الملل

محمد ستایش پور؛ الناز احمدی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 101-117

چکیده

  سلامت، به طور مستقیم با رفاه و کرامت انسانی در ارتباط است وهمواره به عنوان یکی ازعوامل اصلی درارزیابی توسعه یافتگی جوامع محسوب می-شود. حق بربهداشت، به عنوان یکی از حقوق بشرشناخته شده ذیل نسل دوم حقوق ...  بیشتر سلامت، به طور مستقیم با رفاه و کرامت انسانی در ارتباط است وهمواره به عنوان یکی ازعوامل اصلی درارزیابی توسعه یافتگی جوامع محسوب می-شود. حق بربهداشت، به عنوان یکی از حقوق بشرشناخته شده ذیل نسل دوم حقوق بشربوده و در بیانیه‌ها، معاهدات و دیگر اسناد منطقه‌ای و بین‌المللی حقوق بشری به طور جدی به آن توجه شده است.مراجعه به منابع اسلامی از جمله آیات، روایات و کتب فقهی نشان می‌دهد که دین مبین اسلام پیش‌تر، تأکیدات فراوانی برلزوم حفظ وارتقاء سلامت افراد دارد. اسلام، حق بر بهداشت را با پایه‌ریزی مفهوم «حفظ الصحه»، «طب پیشگیری» و مفاهیمی از این قبیل، به رسمیت شناخته است. شناخت مبانی و جایگاه حق بر بهداشت در منابع اسلامی و موازین حقوق بین‌المللی، سازمان‌های ارائه دهنده حمایت‌های تأمین اجتماعی را در بهبود و تقویت ارائه خدمات بهداشتی به آحاد جامعه یاری می‌رساند. سؤالاتی که در این پژوهش به آنها پاسخ داده شده این است که اولاً دیدگاه اسلام نسبت به سلامت آنچنان که مورد نظر نظام تأمین اجتماعی است، چیست؟ و ثانیاً از دیدگاه حقوق بین‌الملل حق بر سلامت در چه اسنادی و چگونه مورد شناسائی قرار گرفته است؟ روش تحقیق پیش-رو از نوع توصیفی-تحلیلی است و نحوه گردآوری اطلاعات، مبتنی بر روش کتابخانه‌ای است. فرضیه این است که اسلام، می‌تواند به توسعه تدریجی حقوق بین‌الملل کمک کند که این امر نیازمند همکاری توأم با دانش کشورهای اسلامی است. پژوهش حاضر، مستدلاً نتیجه گرفته است که اسلام می‌تواند نقش بسیارپررنگی درحوزه توسعه تدریجی حقوق بین‌الملل سلامت و در نهایت، ارتقاء و تضمین آن داشته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 274.97 K

تأمین و اجرایی‌شدن حق اشتغال زنان در پرتو توسعه و گسترش هوش مصنوعی

آناهیتا سیفی؛ نجمه رزمخواه

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 153-180

چکیده

  با وجود مزایای مختلفِ هوش مصنوعی در زندگی روزمره بشر، آثار نامطلوب ناشی از توسل به آن درحوزه‌های متعدد از جمله امنیت شغلیِ قشر ضعیف و آسیب پذیرِ جامعه مخصوصا زنان دارای اهمیت و قابل بررسی است این که چگونه ...  بیشتر با وجود مزایای مختلفِ هوش مصنوعی در زندگی روزمره بشر، آثار نامطلوب ناشی از توسل به آن درحوزه‌های متعدد از جمله امنیت شغلیِ قشر ضعیف و آسیب پذیرِ جامعه مخصوصا زنان دارای اهمیت و قابل بررسی است این که چگونه تعصب های جنسیتی وتفسیم کار نابرابر در محیط کار می توانددر حوزه فناوری هوش مصنوعی گسترش یافته و بازتولید شود. با توجه به ارتباط مستقیمی که داشتن شغل مناسب و شایسته با سایر حقوق بنیادین بشری از جمله حق حیات، حق بر سلامت و بهره مندی از رفاه اجتماعی و غیره دارد؛ توجه به نقض این حق و ابعاد مختلف آن به منظور ارائه راهکارهای مناسب و مفید امری ضروری است. بنابراین یکی از اهداف اصلی نوشتار اصلی شناسایی سوگیری های جنسیتی بالقوه هوش مصنوعی و بررسی آسیب های ناشی از گسترش این فناوری بر اشتغال زنان می باشد . لذا پرسش اصلی آن است که هوش مصنوعی بر حق بنیادین کار زنان چه تأثیری دارد؟ هوش مصنوعی از طریق جایگزینی مستقیم و حذف نیروی کار انسانی، افزایش نیاز به نیروهای ماهر و توانمند، در حوزه‌های گوناگون می‌تواند پیامدهای منفی برحقوق بشر داشته باشد وحق کار افراد آسیب پذیر مثل زنان را نقض نموده و موقعیت زنان را در بازار کار به خطر بیاندازد . زیرا هنوز تعداد نسبتاً کمی از زنان در آموزش فناوری فناوری اطلاعات و ارتباطات یا به دلیل سوگیری جنسیتی به طور آگاهانه یا ناخودآگاه در الگوریتم ها گنجانده شده است. هوش مصنوعی ، خطر شکاف جنسیتی را افزایش می دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 408.17 K

بررسی اقدامات خشونت‌بار در قضیه لود (2021) در سرزمین‌های اشغالی از دیدگاه حقوق بشر

هستی کوشا؛ احمدرضا سلیمان زاده؛ حسین رستم زاده

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 203-224

چکیده

  به‌مانندسال‌های گذشته در قرن اخیر، سال 2021 میلادی موجی جدید از درگیری‌ها بین اسرائیل و فلسطینیان آغاز شد که در اقدامی بی‌سابقه، اعراب ساکن سرزمین‌های اشغالی برای نخستین بار با نیروهای اسرائیل درگیر ...  بیشتر به‌مانندسال‌های گذشته در قرن اخیر، سال 2021 میلادی موجی جدید از درگیری‌ها بین اسرائیل و فلسطینیان آغاز شد که در اقدامی بی‌سابقه، اعراب ساکن سرزمین‌های اشغالی برای نخستین بار با نیروهای اسرائیل درگیر شدند. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی حقوقی اقدامات خشونت بار در ناآرامی‌های شهر لود انجام شد. سرآغاز درگیری‌ها با اخراج برخی اعراب از شرق قدس آغاز شد و این اقدام در راستای سیاست پاک‌سازی عربی سرزمین فلسطین بوده که مخالف اصول انسانی تلقی شده و براساس قواعد حقوق بین‌الملل و اعلامیه جهانی حقوق بشر، اسرائیل به واسطه نقض حقوق شهروندان عرب مستوجب نکوهش خواهد بود که متأسفانه این عمل اتفاق نیفتاد. گروه‌های فلسطینی با امکانات خاص خود به مقابله با اسرائیل پرداخته و باتوجه به اصل قضیه اشغال فلسطین، دفاع مشروع توسط گروه های مقاومت جایز است. براساس اصول حقوق بین‌الملل و همچنین قوانین مصوب صهیونیست‌ها، اعراب 48 جزئی از شهروندان اسرائیل محسوب شده و براساس مواد 18، 19، 22 و 28 اعلامیه جهانی حقوق بشر حق اعلام اعتراضات خود را دارند. پلیس اسرائیل نیز می‌بایست به طور متناسب با نوع ناآرامی، با آنها مقابله کرده و باتوجه به حضور یهودیان افراطی در این ناآرامی ها، برخورد پلیس نیز می‌بایست بین هر دو گروه درگیر یکسان باشد. انتساب عنوان جنگ مخاصمه مسلحانه داخلی به وقایع لود نیز باتوجه به غیرمسلحانه بودن و خارج بودن از مفروضات بند 2 ماده 1 پروتکل الحاقی به کنوانسیون های ژنو 1949 منتفی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 310.56 K

تسامح قانون جدید مستأجر- موجر در شرایط کرونایی و مقارنه آن با اصول حقوق انسانی

نرگس آریان نژاد؛ علیرضا عسگری؛ سید حسن عابدیان

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-22

چکیده

  با بحران اقتصادی کشور در آغاز سال 1399 به‌واسطه شیوع کرونا و تحریم‌های غرب علیه ایران، ستاد ملی مقابله با کرونا باهدف کمک به مستأجران، قانونی را مصوب نمود که موجران را ملزم به تمدید قراردادهای اجاره نمود ...  بیشتر با بحران اقتصادی کشور در آغاز سال 1399 به‌واسطه شیوع کرونا و تحریم‌های غرب علیه ایران، ستاد ملی مقابله با کرونا باهدف کمک به مستأجران، قانونی را مصوب نمود که موجران را ملزم به تمدید قراردادهای اجاره نمود و محدوده خاصی برای افزایش میزان اجاره‌بها در نظر گرفت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی ماهیت فقهی و حقوقی این مصوبه، و قیاس آن با اصول حقوق بشر انجام‌شده است. چنین نتیجه شد که باتوجه به شرایط خاص کشور، بر پایه اصول فقهی که تسامح در صدر آن است، وضع چنین قانونی وجاهت داشته و ازنظر اصول حقوقی، باتوجه به نیاز به امنیت مسکن شهروندان و موقتی بودن شرایط خاص کرونایی، این اختیار می‌تواند به ستاد ملی مقابله با کرونا داده شود. مطابق با اعلامیه حقوق بشر نیز داشتن مسکن مناسب برای زندگی یکی از حقوق اولیه انسان‌هاست و این قانون کاملاً در راستای اصول حقوق بشر مصوب شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 842.25 K

ماهیت حقوق بشری آزادی بیان در بستر اینترنت و تکالیف دولت ها در این خصوص

رضا ایازی؛ حسین شریفی طراز کوهی؛ بتول پاکزاد؛ بهزاد ساعدی بناب

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 25-62

چکیده

  در چند دهه اخیر، اینترنت به زندگی روزمره بشریت وارد شده و استفاده از آن، روزبه‌روز گسترش یافت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی ماهیت و آثار «دسترسی آزاد به اینترنت» انجام‌شده است. چنین ...  بیشتر در چند دهه اخیر، اینترنت به زندگی روزمره بشریت وارد شده و استفاده از آن، روزبه‌روز گسترش یافت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی باهدف بررسی ماهیت و آثار «دسترسی آزاد به اینترنت» انجام‌شده است. چنین نتیجه شد که اینترنت در نگاه اول یک ابزار بوده و بنا به استدلالات مشابه، استفاده از آن دارای همان ماهیت و اثر حقوقی بوده که برای اصل فعل تعیین‌شده است. بر این اساس، هر آنچه در قانون برای آن مجازات تعیین‌شده در حالت استفاده ابزاری از اینترنت نیز دارای همان ماهیت مجرمانه است. به‌موجب اسناد حقوق بین‌الملل، احترام به حریم خصوصی افراد توصیه شده و نحوه اجرای این اصل به قوانین داخلی کشورها سپرده‌شده که این مسئله نیز یکی از چارچوب‌های حاکم بر اینترنت محسوب می‌گردد. دولت‌ها در تهیه حداقل امکانات دسترسی به اینترنت در چارچوب مصالح ملی، مسئولیت داشته و جز در شرایط خاص، حق قطع این ارتباط را ندارند. در جهت تضمین حقوق برابر همه انسان‌ها، دولت‌ها ملزم به تهیه امکانات اینترنتی خاص برای معلولان و افراد کم‌توان بوده تا قادر به انجام اموراتی باشند که به‌واسطه کم‌توانی، از انجام آن محروم‌اند. درنهایت اینکه امنیت ملی مهم‌ترین دغدغه حکومت‌ها در وضع چارچوب استفاده از اینترنت می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.16 M

بررسی تطبیقی حقوق کودک از منظر حقوق ایران و حقوق بین الملل

محمد حسین عالمی؛ فریبا طایی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 177-200

چکیده

  حقوق کودک، یکی از مهمترین مصادیق حقوق بشر می باشد، زیرا اگر کودکان از مراقبت و حقوق کافی برخوردار نباشند؛ نمی‏توانند در سایه این حقوق از سلامت روحی و جسمی برخوردار شده و حضوری مفید در جامعه بشری داشته ...  بیشتر حقوق کودک، یکی از مهمترین مصادیق حقوق بشر می باشد، زیرا اگر کودکان از مراقبت و حقوق کافی برخوردار نباشند؛ نمی‏توانند در سایه این حقوق از سلامت روحی و جسمی برخوردار شده و حضوری مفید در جامعه بشری داشته باشند. با توجه به اهمیت حقوق کودک به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم؛ لزوم اهمیت مراقبت از حقوق کودک در حقوق بشر چیست ؟ در عرصه بین‌الملل نیز کنوانسیون جهانی حقوق کودک را مورد تایید قرار داده اند. حقوق مدنی ایران بر خلاف قوانین بین الملل که فقط برای کودکان بعد از تولد حقوقی را قائل شده اند، به قبل از تولد کودک نیز توجه نموده است. در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی حقوق کودک در حقوق بشر از منظر حقوق ایران و بین الملل می پردازیم و به صورت خلاصه این نتیجه را می یابیم؛ در دهه های اخیر حقوق ایران و حقوق بین الملل نگرش جدیدی نسبت به حمایت از کودکان داشته اند؛ حتی برای جنین از زمان انعقاد نطفه نیز حقوقی در نظر گرفته اند.که از جمله: وصیت به نفع حمل، حق ارث، وصیت، وقف کردن و غیره ...و نفقه قبل از تولد کودک که از ویژگی های متمایزکننده حقوق اسلامی با اسناد بین المللی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 931.15 K

حمایت از زنان در برابر خشونت در پرتو کنوانسیون بین‌امریکایی پیشگیری، مجازات و حذف خشونت علیه زنان

علی مشهدی؛ موسی کرمی؛ احسان شکیب نژاد

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 201-229

چکیده

  کنوانسیون بین‌امریکایی پیشگیری، مجازات و حذف خشونت علیه زنان (کنوانسیون بلم دو پارا) منعقده در سال 1994، نخستین سند اختصاصی در زمینه منع خشونت علیه زنان در جهان است. در واقع، قدیمی‌ترین نظام حقوق بشر در ...  بیشتر کنوانسیون بین‌امریکایی پیشگیری، مجازات و حذف خشونت علیه زنان (کنوانسیون بلم دو پارا) منعقده در سال 1994، نخستین سند اختصاصی در زمینه منع خشونت علیه زنان در جهان است. در واقع، قدیمی‌ترین نظام حقوق بشر در سطح جهان، یعنی نظام امریکایی حقوق بشر، قدیمی‌ترین سند الزام‌آور تخصصی در زمینه منع خشونت علیه زنان را نیز به خود اختصاص داده است. کنوانسیون بلم دو پارا پیشتاز طرح خشونت علیه زنان در سپهر بین-المللی و شناسایی آن به سان نقض حقوق بشر در عرصه‌های سیاسی، قضایی، جامعوی (اجتماعی)، اقتصادی و فرهنگی است.کنوانسیون، تعهدات فراگیری در زمینه پیشگیری، مجازات و حذف خشونت علیه زنان برای دولت‌های طرف خود ایجاد نموده و الهام‌بخش و مرجع نوین‌سازیِ چارچوب تقنینی ذیربط در قاره امریکا بوده است. افزون بر این، این سند تنها معاهده حقوق بشریِ اختصاصی راجع به حذف خشونت علیه زن به شمار می-رود که دارای سازکارِ طرح شکایت فردی است. به نظر می‌رسد کنوانسیون بلم دو پارا، به‌رغم محدود بودن دامنه آن به قاره امریکا، در توسعه نظام بین‌المللی منع خشونت علیه زنان و کاهش خلأ هنجاری موجود در این عرصه سهم چشمگیری ایفا نموده است. نگارندگان این مقاله در نظر دارند با بهره‌گیری از شیوه توصیفی-تحلیلی، به بررسی حمایت‌های انجام‌گرفته از زنان در برابر خشونت، تکالیف دولت‌ها در این زمینه و سازکارهای نظارتی ذیربط به موجب کنوانسیون بلم دو پارا دست یازند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.11 M